واکاوی عوامل آسیب زا در پندارگرایی جوامع بشری از منظر قرآن و حدیث

انسان به عنوان محوریترین مبنای نظام تربیتی در هر مکتب، جانشین خداوند روی زمین گشته و اکتساب این عنوان به دلیل نیروی تعقل و شعور در وجود او بوده است. اما داشتن این قدرت، به این معنا نیست که تمامی انتخاب-ها و اعتقادات وی در طول حیاتش، فارغ از هر گونه اشتباهی باشد، بلکه در کشاکش مقابله با انتخابها، تردیدها و شکیات همواره بر ذهن او وارد شده است. ورود این ظن و تردیدها تحت اختیارات وی نیستند و گریزی از آن نیست. حتی اگر انسان از درون مانع از بروز این تردیدها باشد، گاها عوامل بیرونی وجود دارند که موجب شکیات و پندارهای ظنی میگردند. وقتی آن عوامل و مبادی وجود داشته باشد، پندارگرایی در وجود انسان پیدا میشود. برخی از این پندارها آن چنان انسان را دچار اوهام میکند که آنان از واقعیت دور شده و حقیقت را تنها آن چیزی میدانند که در اندیشه و ذهن خویش میپرورانند و حتی در نتیجهی این پندارها دچار گناه میشوند. تعالیم اسلام عوامل متعددی همانند: ضعف فکری و اعتقادی، تعصبات نادرست، هوای نفس، پیروی از شیطان، فقدان علم، جهل و شک را در بروز پندارگرایی موثر دانسته است.