استفاده، انتقال و توسعه تکنولوژی در صنایع بالادستی نفت و گاز ایران

کشور ایران که یکی از اصلی ترین دارندگان ذخایر نفت و گاز دنیا است، برای داشتن عملکرد بهتر در سرمایه گذاری و انجام پروژه های نفتی نیازمند بروزرسانی تجهیزات و توانمندی ها و روش های انجام پروژه خود توسط شرکت های بین المللی نفتی می باشد تا از این طریق بتواند از بهترین فناوری های موجود برای انجام عملیات تحقیق و توسعه استفاده کند یا زمینه انتقال آن ها را فراهم آورد. این پژوهش علاوه بر ارایه تعاریف مختصری از مفاهیم استفاده، انتقال و توسعه تکنولوژی، تفاوت این موارد را در عمل و از دید اجرایی بیان می کند و مسایل مهمی را که در اجرای پروژه های مبتنی بر این قراردادها حادث می شود، از نظر می گذراند. پس از بررسی موضوعات مهم و اساسی در قراردادهای استفاده، انتقال و توسعه تکنولوژی، بر اساس یافته های این پژوهش، موضوعات استفاده، انتقال و توسعه تکنولوژی، دارای ماهیتی متمایز و قابل تفکیک از یکدیگرند و باید به طور جدی توسط شرکت های بین المللی نفتی در مراحل اکتشاف، توسعه و عملیات میادین ایران مورد توجه قرار گیرد. به علاوه، حقوق و تعهدات مختلف شرکت ملی نفت ایران و شرکت های بین المللی نفتی در قراردادهای بالادستی کشور در خصوص تکنولوژی، باید به خوبی شناسایی و درک شود. انعقاد این قراردادها باید همراه با ظرافت و هوشمندی باشد و موضوعات اساسی و حیاتی با دقت در آن گنجانده شود. همچنین ضمانت اجرایی نیز برای عدم رعایت هر یک از آن ها در نظر گرفته شود. سرانجام، به منظور اجرایی شدن موضوعات استفاده، انتقال و توسعه تکنولوژی و تامین منافع ملی در ارتباط با تکنولوژی، باید اذعان داشت که کشورمان نیازمند انعقاد قراردادهایی جامع و مبتنی بر مشارکت کارفرما و پیمانکار، درج شروط هدفمند در کنار تدوین قانونی جامع و ایجاد نهادی نظارتی و حاکم بر تمام قراردادهای نفتی می باشد.