بررسی آراء مفسران در فلسفه به کارگیری «گمان به رستاخیز» به جای «یقین به آخرت» در تفسیر آیه 46 بقره

در آیه 46 بقره ظن به ملاقات خدا و گمان به رستاخیز، یکی از اوصاف مثبت نمازگزاران خاشع معرفی شده است، در حالی که چهارمین آیه این سوره، یقین به آخرت را از اوصاف مومنان دانسته است. از آنجا که میان گمان به رستاخیز و یقین به آن، نوعی تقابل و ناهم سازی وجود دارد، میان دو آیه نوعی تعارض به نظر رسیده است. مفسران، تلاش کرده اند تا تعارض ظاهری و ابتدایی میان دو آیه را از میان بردارند و فلسفه به کار رفتن تعبیر گمان به جای یقین را تبیین کنند. این پژوهش پس از بررسی حدود صد منبع تفسیری، به ده بیان تفسیری دست یافته و آنها را در سه دیدگاه عمده گنجانده است: ظن به معنای یقین که اکثر مفسران بدان معتقدند ؛ ظن متمایل به یقین و تمایز معنای ظن و یقین و تلاش برای رفع تعارض از طریق استعمال مجازی یا متعلق ظن، که از نظر این پژوهش، دیدگاه سوم با معیارها و موازین تفسیری سازگارتر است.