چارچوب تبیینی وجوه تحلیلی انواع اثربخشی برنامه های درسی آموزش عالی بر اساس رویکرد راهبردی: مطالعه کیفی

اثربخشی نظام آموزش عالی زمانی محقق می شود که اهداف و رسالت های آموزش عالی و زیرسیستم های آن در سطح مورد انتظار تحقق یابد. در واقع اثربخشی، بررسی میزان موثر بودن اقدامات انجام شده برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده است. هدف پژوهش حاضر تدوین چارچوب تحلیلی، تبیینی ارزشیابی اثربخشی برنامه های درسی آموزش عالی بر اساس رویکرد راهبردی بود.

روش مورد استفاده مطالعه موردی کیفی و مشارکت کنندگان بالقوه، اعضای هیات علمی در رشته برنامه ریزی درسی در دانشگاه های دولتی ایران بودند که با استفاده از رویکرد هدف مند و با روش انتخاب صاحب نظران کلیدی با 17 نفر به عنوان نمونه مصاحبه و تحلیل داده ها با استفاد از فن تحلیل مضمون و تشکیل شبکه مضامین صورت گرفت. همچنین با استفاده از معیارهای اعتبارسنجی قابل قبول بودن و قابل اعتماد بودن اعتبار شبکه مضامین مورد تایید قرار گرفت.

یافته ها:

 بر اساس تجارب و بینش حاصل از اجرای این پژوهش، در جهت تبیین هر چه بیشتر سه نوع اثربخشی بر اساس رویکرد راهبردی با چهار مولفه کلیدی محیط گرایی، آینده محوری، کل نگری و پویایی چارچوب تبیینی مشتمل بر برخی وجوه تحلیلی تفکیکی در عین حال مکمل شامل ابعاد قابلیت، فعلیت و عاملیت، ضرورت شمولیت و تعامل توام انواع اثربخشی در برنامه های درسی آموزش عالی مشخص گردید.

هر یک از انوع اثربخشی شرایط، ویژگی و مختصات خاص خود را دارند، و هر یک به تناسب ویژگی هایی که دارد، منجر به تحقق خروجی و نتایج نهایی متفاوتی می شود. بنابراین دوراندیش به همراه اقدام موثر بر اساس بازخوردهای دریافت شده از کلیه متخصصان و صاحبان تعلیم و تربیت تحقق مطلوبیت های ذکر شده را محقق می سازد.