بررسی فقه الحدیثی احادیث حاوی کلمه «معجزه»

فهم معنای کلام و مقصود اصلی سخنان معصومین (ع) توسط دانش فقه الحدیث صورت می پذیرد. یکی از مباحثی که نظرات گوناگونی در مورد آن وجود دارد، احادیثی است که در آن ها کلمه ی «معجزه» به کار رفته است. این احادیث خواننده را به این نتیجه می رساند که کلمه «معجزه» در عصر معصومین (ع) رایج بوده است این درحالی است که در تمامی کتاب های نوشته شده تا قرن چهارم کلمه معجزه وجود ندارد. هدف از انجام این پژوهش آن است که آیا معصومین (ع) این کلمه را به کار برده اند یا توسط راویان، ناسخان و... وارد احادیث شده است. در پایان پس از بررسی های به عمل آمده با روش توصیفی - تحلیلی این نتیجه حاصل گردید که این کلمه در کتاب های حدیثی قرن چهارم به بعد وجود دارد که برخی از این احادیث، جعلی و متفرد هستند و برخی دیگر نیز دچار عارضه ادراج، زیادت و نقل به معنا شده اند. با مطالعه کتاب های لغت می بینیم که این کلمه از قرن چهارم به بعد وارد این کتاب ها شده است و با بهره گیری از دانش صرف به این نتیجه می رسیم که وجود آن در برخی از احادیث معتبر گویای کلمه ی «معجزه» است. برای فهم مقصود گوینده نیز با استفاده از انواع قرینه های مقامی و مقالی می توان نتیجه گرفت که کلمه ی «معجزه» نمی تواند در کلام معصومین (ع) به کار رفته باشد. با بررسی سندی این روایات متوجه می شویم که شیخ صدوق (ره) در همه آن ها وجود دارد لذا بنظر می رسد ایشان (ره) اولین نفری هستند که کلمه معجزه را وارد احادیث نموده است.