بررسی انتقادی دوگانه انگاری کارکرد دین

کارکردشناسی دین از جمله مباحث بسیار حایز اهمیت در مطالعات دین پژوهانه عصر جدید است. آقای مصطفی ملکیان از جمله باحثانی است که در دروس دین شناختی خود با نگاهی دوگانه انگارانه -و به عبارتی: وجه برابر مثبت و منفی- به کارکرد دین نگریسته و بر آن است که دین تنها آنچنان را آنچنان تر؛ یعنی خوب را خوبتر و بد را بدتر می کند. مقاله حاضر بر آن است تا این مدعا را بررسیده و با روش تحلیلی در معرض داوری قرار داده، افزون بر جنبه های نظری، کارکردها و بروندادهای عملی آن را در حوزه تعلیم و تربیت بررسی کند. نتیجه بررسی ها این است که دیدگاه فوق از جهات مختلفی آسیب‎مند است؛ از قبیل: فقدان پشتوانه های نظری، عدم ابتنا بر پژوهش های معتبر علمی و تاریخی، خلط و در هم آمیختگی دین و تدین، عدم تفکیک بین دعوی دینداری و تدین حقیقی، بی اعتنایی به مراتب دین ورزی و معرفت دینی، مغالطه اخذ غیر سبب به جای سبب، ناکارآمدسازی تربیت دینی در مواجهه با آسیب های اجتماعی و...