ارزیابی کارآیی مدل MPSIAC برای برآورد رسوب حوزه آبخیز زریبار

یکی از مشکلات مهار فرسایش حوزه های آبخیز، کمبود داده های آماری برای برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب است. برآورد رسوب با استفاده از مدل های تجربی به دلیل سهولت استفاده امری رایج می باشد که تا حدودی کمبود داده های آماری را برطرف نموده است، اما دقت مدل های تجربی بستگی به شرایط و وضعیت محل موردبررسی دارد. هدف از این پژوهش بررسی کارایی مدل MPSIAC در حوزه آبخیز زریبار و تعیین میزان فرسایش در این حوضه بود. بدین منظور تعدادی بند رسوب گیر که حداقل yr 10 از احداث آن ها سپری شده بود، انتخاب شدند. با اندازه گیری صحرایی، عمق و سطح مخزن رسوبات در پشت سازه ها، مشخص شد. با تهیه نقشه توپوگرافی مخزن در محیط نرم افزار SURFER، حجم رسوبات محاسبه شد. داده های ثبت شده با مقدار رسوب برآورد شده واحد هیدرولوژیکی بالادست بند رسوب گیر که با استفاده از مدل MPSIAC به دست آمد، مقایسه شد. بر اساس نتایج اندازه گیری مخازن، متوسط رسوب دهی 10 واحد هیدرولوژیکی منتخب، برابر 38/0، حداقل رسوب 03/0 و حداکثر رسوب m3/ha.yr 18/1 به دست آمد. مقدار رسوب برآورد شده به وسیله مدل نیز به طور متوسط 02/2، حداقل 61/0 و حداکثر m3/ha.yr 96/2 محاسبه شد. نتایج آنالیز هر دو روش با استفاده از آزمون t جفتی نشان داد که اختلاف بین میانگین ها برای مقادیر رسوب دهی برآورد شده با استفاده از مدل با مقادیر اندازه گیری شده در سطح 5% معنی دار نیست. کارایی و میانگین نسبی مجذور مربعات خطا (RMSE) نشان داد که مدل MPSIAC برای محل موردبررسی کارایی مناسبی نداشته و لازم است قبل از استفاده مورد واسنجی قرار گیرد.