بررسی تغییرات نفوذپذیری و مدل سازی آن در تیپ های گیاهی مختلف (مطالعه موردی: لرستان، حوضه آبخیز الشتر)

نفوذ آب به خاک مهم ترین منبع تامین کننده آب برای حیات گیاهان می باشد و نقش اساسی در کنترل آب های سطحی و زیرزمینی دارد. هدف این تحقیق بررسی تغییرات نفوذپذیری در تیپ های گیاهی Annual Grass-Astragalus rhodoseminus، Astragalus ecbatanus-Euphorbia denticulata، Quercus brantii و Annual Grass مختلف و مدل سازی نفوذپذیری آن ها می باشد. در این تحقیق از استوانه های مضاعف برای اندازه گیری نفوذ استفاده گردید. در هر تیپ گیاهی سه نمونه برداشت گردید و شاخص های نفوذپذیری و برخی ویژگی های خاک مورد اندازه گیری قرار گرفت. از آزمون ANOVA برای بررسی تغییرات و از رابطه همبستگی پیرسون برای بررسی روابط نفوذ با پارامترهای خاکی استفاده شد. همچنین عملکرد مدل های گرین-آمپت اصلاح شده، فیلیپ، کوستیاکوف، حفاظت خاک آمریکا و هورتون در برآورد نفوذپذیری مورد ارزیابی قرار گرفت و از معیارهای سنجش خطای ضریب ناش-سایتکلیف، ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب کارایی و غیره برای انتخاب بهترین مدل استفاده شد. نتایج نشان داد که از فاکتورهای خاکی مورد بررسی، تنها سیلت تفاوت معنی دار در تیپ های مختلف نشان داد و اگر چه میزان نفوذپذیری تفاوت معنی داری نشان نداد ولی مقدار متوسط نفوذ در تیپ Astragalus ecbatanus-Euphorbia denticulata برابر با cm/h 4/14، بیشترین و در تیپ Annual Grass-Astragalus rhodoseminus برابر با cm/h 25/6، کمترین مقدار بود که تفاوت 3/2 برابری را نشان می دهد. همچنین نتایج همبستگی نشان داد که نفوذ بیشترین رابطه را با تخلخل دارد. نتایج مقایسه مدل ها نشان داد که مدل گرین-آمپت اصلاح شده  در تیپ های Annual Grass-Astragalus rhodoseminus، Astragalus ecbatanus-Euphorbia denticulata، Quercus brantii و Annual Grass به ترتیب با ضریب کارایی 7/92، 5/94، 6/97 و 6/88 درصد از صحت قابل قبولی نسبت به دیگر مدل ها برخوردار بود که می توان از این مدل برای کمی سازی مقدار نفوذ و همچنین تخمین میزان رواناب در این تیپ های گیاهی استفاده کرد. نتایج حاکی از تغییرپذیری نفوذ در تیپ های گیاهی مختلف مراتع می باشد که می بایست در مدیریت بهتر این عرصه ها برای تغذیه سفره های آب زیرزمینی مدنظر قرار گیرد.