بررسی تاثیر تردد تانکرهای حامل آب بر خصوصیات هیدرولیکی خاک در مراتع قشلاقی دشت آق قلا

یکی از مهم ترین شاخص های ارزیابی کیفیت خاک پارامتر نفوذ آب به خاک و هدایت هیدرولیکی است، که در مسایل مختلف آبخیزداری، مدیریت و حفاظت آب و خاک و مدلسازی هیدرولوژیکی نقش کلیدی دارد. عوامل متعددی هم چون ویژگی های ذاتی خاک، میزان پوشش گیاهی، نوع استفاده از اراضی و فشردگی خاک بر میزان نفوذ تاثیر گذارند. بهره برداران مراتع قشلاقی شهرستان آق قلا تقریبا در تمام طول دوره چرایی با مشکل تامین آب شرب برای دام های خود مواجه هستند و برای حل این مشکل، به خرید و حمل آب شرب مورد نیاز دام ها از طریق تراکتور و تانکر اقدام می کنند. هدف از این تحقیق بررسی و کمی سازی اثرات تردد مداوم تانکرهای حامل آب بر روی ویژگی های هیدرولیکی خاک سطحی مراتع است. برای تحقق این هدف، میزان هدایت هیدرولیکی به وسیله دو روش صحرایی و یک روش آزمایشگاهی اندازه گیری و از طریق آزمون آماری t مستقل خصوصیات هیدرولیکی خاک بین دو گروه شاهد و تیمار مسیر عبور چرخ های تراکتور و تانکر مورد مقایسه قرار گرفت. تحلیل آماری نتایج به دست آمده نشان داد میزان میانگین هدایت هیدرولیکی در روش های نفوذسنج مکشی، استوانه دوگانه و روش آزمایشگاهی در منطقه شاهد به ترتیب 19/2، 93/14 و 76/2 و تیمار مسیر تردد تراکتور و تانکر به ترتیب 26/1، 93/6 و 84/1 است. به عبارتی اختلاف معناداری در سطح اطمینان 95 درصد بین مقادیر دو گروه شاهد و تیمار در روش های نفوذسنج مکشی و استوانه دوگانه در مسیر عبور چرخ های تراکتور و تانکر وجود دارد که با توجه به افزایش مساحت مسیرهای تردد، پیامدهای اکولوژیکی متعددی را در طولانی مدت ایجاد خواهد کرد. همچنین نتایج بررسی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه مورد مطالعه نشان داد که به غیر از پارامتر pH در سایر پارامترهای اندازه گیری شده اختلاف معناداری در سطح 5 درصد بین عرصه مسیرهای تردد و شاهد وجود دارد.