سازوکار تاثیرگذاری بازیگران غیردولتی خشونت گرا بر دشواره های دولت ملت در کشورهای خاورمیانه

جهان عرب پس از تحولات اجتماعی از سال 2011 به بعد شاهد دو پدیده درهم تنیده است: اولین مورد، وخیم تر شدن وضعیت داخلی کشورهایی بوده است که خطر فروپاشی را تجربه کردند همانند لیبی، سوریه و یمن. مورد دوم ظهور بازیگران خشونت آمیز غیردولتی مانند سازمان های جهادی تروریستی، جنگ سالاران، سندیکاهای جرایم سازمان یافته و شبه نظامیان مسلح وابسته به احزاب سیاسی و قبایل. پدیده دوم نتیجه طبیعی مورد اول است. هر دولتی پس از شکست، قادر به انحصار استفاده از زور، کنترل کامل بر قلمرو و تامین امنیت مرزهایش نیست. این شرایط یک خلاء امنیتی و سیاسی ایجاد می کند که محیط مناسبی برای گسترش بازیگران خشونت آمیز غیردولتی محسوب می شود. در حال حاضر در کشورهای عربی، نقش چنین بازیگرانی باعث شده است تا تلاش های صلح آمیز برای دولت ها سخت تر و پیچیده تر شود. این مقاله با هدف تجزیه و تحلیل دلایل بحران دولت ملت در جهان پساعرب، پرسش اصلی مقاله آن است که مهم ترین دلایل شکل گیری و گسترش بازیگران غیردولتی خشونت آمیز در جهان عرب چیست؟ ترکیب پیچیده و چندلایه ای از عوامل اقتصادی، ساختار اجتماعی  مذهبی و عوامل سیاسی و بحران مشروعیت و مداخله مستمر کشورهای بیگانه برای پشتیبانی یا سرکوب گروه های تروریستی، به ناامنی و افزایش منازعات دامن زده است که این عوامل باعث ظهور بازیگران خشونت آمیز غیردولتی در جهان عرب شده است.