تاثیر تیمارهای کودی بر صفات مورفولوژیکی و کیفی خاکشیر (Descurainia sophia (L.) Schur) و گشنیز (Coriandrum sativum L.) در سیستم بیشه زراعی

عملیات بیشه زراعی مزایای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی نسبت به کشاورزی یکپارچه دارد، اما عدم استفاده از کود و سودآوری پایین در سیستم های بیشه زراعی شاید دلیلی بر پذیرش کند این سیستم ها توسط کشاورزان باشد. در این تحقیق، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار برای بررسی اثر انواع کودهای زیستی، آلی و شیمیایی روی بهبود عملکرد، صفات کیفی و سودآوری بیشتر این نوع سیستم انجام شد. گونه دارویی در دو سطح، کود در پنج سطح و گونه درختی در دو سطح به ترتیب به عنوان عوامل اصلی، فرعی و فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. گونه های درختی شامل گیلاس (Prunus avium L.) و گردو (Juglans regia L.) برای سیستم بیشه زراعی انتخاب شدند و گیاهان دارویی شامل گشنیز (Coriandrum sativum L.) و خاکشیر (Descurainia sophia (L.) Schur) در زیر اشکوب این سیستم کشت شدند. چهار تیمار کودی شامل کود آلی دامی (3 کیلوگرم در مترمربع)+ کود آلی اسید هیومیک (اگری پلاس) (0.5 کیلوگرم در 100 لیتر آب در 100 مترمربع)، کود زیستی آندومیکوریز مایکومیکس (100 گرم در مترمربع)، کود باکتریایی بیوآزوسپیر (200 گرم به ازای هر 100 کیلوگرم بذر) و کود شیمیایی براساس آزمون خاک (75 کیلوگرم اوره، 150 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در ابتدای کشت+100 کیلوگرم سولفات پتاسیم 30 روز بعد از کشت و 100 کیلوگرم دیگر 2 ماه بعد از کشت برای هر هکتار) به همراه شاهد (بدون کود) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته و وزن هزاردانه در سطح احتمال 5% و وزن تر و خشک بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه در بوته و هکتار و درصد پروتئین، نیتروژن، فسفر و پتاسیم بذر گیاه دارویی خاکشیر در سطح احتمال 1% تحت تاثیر معنی دار تیمارهای کودی قرار گرفتند. در گیاه دارویی گشنیز نیز ارتفاع بوته، عملکرد تر برگ و ساقه، تعداد دانه در چتر و بوته، عملکرد بیولوژیک و اقتصادی، درصد و عملکرد اسانس در سطح احتمال 1% تحت تاثیر معنی دار تیمارهای کودی قرار گرفتند. در گیاه دارویی خاکشیر، به ترتیب کود آلی، بیوآزوسپیر، میکوریز و کود شیمیایی بیشترین و تیمار شاهد کمترین مقدار صفات مورد بررسی را سبب شدند. در گیاه دارویی گشنیز، به ترتیب کود میکوریز، آلی، بیوآزوسپیر و کود شیمیایی بیشترین و تیمار شاهد کمترین مقدار صفات را موجب شدند. همچنین هر دو گیاه دارویی در کشت تلفیقی با درخت گیلاس عملکرد به مراتب بهتری را نشان دادند. در بین انواع ترکیب ها در کشت، کشت تلفیقی گشنیز با گیلاس به عنوان بهترین کشت ترکیبی انتخاب گردید.