بررسی نقش زن در ادبیات دفاع مقدس با نگاهی به داستان «هفت بند» از راضیه تجار

:پدیده دفاع مقدس همراه با هشت سال مقاومت سرافرازانه مردم این مرز و بوم بر تمامی جنبه‌های زندگی آنان، خصوصا بر ادبیات و فرهنگ تاثیر گذاشته و موجب تولد ادبیات خاص دفاع مقدس گردید. تاثیر جنگ را در تمامی انواع ادبی، به ویژه ادبیات داستانی می‌توان مشاهده کرد. در خلق حماسه‌های جنگ، زنان نیز همچون مردان سهم بزرگی داشته‌اند و این حماسه‌های جاودان در ادبیات داستانی، خصوصا در داستان‌های کوتاه به تصویر کشیده شده است. داستان کوتاه، روایت منثور خلاق نسبتا کوتاه با گروه محدودی از شخصیت‌هاست که در عملی منفرد شرکت دارند و در پشت آن ساختار محکمی از فکر و اندیشه وجود دارد و به آسانی توانایی بیان موضوعات سیاسی، نظامی، فرهنگی و... را داراست. هشت سال دفاع مقدس گنجینه گرانبهایی در اختیار داستان‌نویسان قرار داد؛ به گونه‌ای که با وقوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، مضمون داستان کوتاه تعبیر کرد و مضامینی، همچون شهادت و ایثار، فرهنگ عاشورا، دلتنگی برای ارزش‌ها، کمک به سربازان دین، جانبازان، آزاده‌ها و... در این ژانر ادبی مشهود است. ادبیات دوره جنگ گرچه بیشتر مردانه و در میدان جنگ است اما زنان نیز در آن نقش انکارناپذیری دارند. زنان همان‌گونه که نیمی از مسئولیت‌های اجتماعی را در داخل و خارج خانه به عهده گرفته‌اند، همواره در تمام امور مربوط به مردان نیز مشارکت داشته‌اند و در جنگ‌ تحمیلی نیز شاهد حضور مستقیم و غیر مستقیم آنان در صحنه بوده‌ایم. در داستان‌هایی که در طی سال‌های جنگ و پس از آن نوشته شد، شاهد نقش‌آفرینی زنان و مردان در کنار هم هستیم. با توجه به اهمیت نقش زنان در این دوره از تاریخ، در این مقاله به نقش زنان در داستان‌های راضیه تجار به خصوص داستان «هفت بند» و چگونگی شخصیت‌پردازی آنان پرداخته شده و دیدگاه نویسنده به همسران و مادران شهدا، جانبازان، اسرا و زنانی که در پشت جبهه رزمندگان را یاری می‌دادند، مورد نقد قرار گرفته است.