مدل‏سازی مقادیر بارش در دوره تر سال با استفاده از مدل‏های احتمالاتی گامای تعمیم یافته در سواحل شمالی و جنوبی ایران

تحقیق حاضر با استفاده از مدل‏های خانواده گامای تعمیم یافته امکان برآورد بارش را برای مناطق پربارش و کم‏بارش ایران طی دوره تر سال در ایستگاه‏های سینوپتیک سواحل دریای خزر در شمال کشور و سواحل جنوبی در خلیج فارس و دریای عمان طی دوره آماری 1986-2016 فراهم می‏سازد تا مدلی کاربردی را برای تفسیر و مدل‏سازی شرایط ترسالی در آینده پیشنهاد کند. مدل‏های استفاده شده در تحقیق حاضر شامل گامای تعمیم یافته (گامای سه متغیره)، گاما، وایبل و لوگ نرمال می شوند. برای انتخاب مدل، از معیار AIC و BIC و به منظور نکویی برازش، از آزمون K-S در محیط نرم افزاری R استفاده شده و پارامترهای توابع توزیع در هر ایستگاه برآورد شد. با توجه به مناسب‏ترین تابع توزیع در هر ایستگاه، بزرگی بارش ماهانه طی دوره تر سال در دوره بازگشت‏های 2 تا 100 سال در سواحل جنوبی و شمالی محاسبه شد. نتایج نشان داد تمامی ایستگاه‏ها در سواحل دریای عمان با تابع توزیع وایبل (WEI)، در مناطق مرکزی خلیج فارس با تابع توزیع گاما (GA) و در مناطق پربارش سواحل شمالی و غرب خلیج فارس با تابع توزیع گامای تعمیم یافته (GG) بهترین برازش را داشته‏اند. در سواحل عمان، تابع توزیع وایبل با مقدار پارامتر شکل و مقیاس کمتر از 11 و 5/0، در بخش مرکزی خلیج فارس تابع توزیع گاما با پارامتر شکل بین 20 تا 30 و پارامتر مقیاس بیش از 5/1 و در بخش غربی خلیج فارس و در سواحل شمالی کشور، تابع توزیع گامای تعمیم یافته با محدوده پارامتر شکل 31 تا 170 و محدوده پارامتر مقیاس 5/0 تا 5/1 بهترین برازش بر مقدار بارش در دوره تر سال را دار ند. تکنیک‏ها و نتایج ارایه شده در تحقیق حاضر، به‏عنوان مرجعی برای انتخاب تابع توزیع مناسب بر مقادیر بارش در دوره تر در سواحل شمالی و جنوبی ایران فراهم می‏آورد تا بتوان در آینده از آن به عنوان ابزاری برای پیش‏بینی و تصمیم‏گیری در مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی بهره برد.