بررسی تاثیرات خشکسالی دریاچه ارومیه بر تغییرات پایداری سکونتگاه‏های روستایی مطالعه موردی: روستاهای حوضه آبخیز قلعه چایی شهرستان عجب‏شیر

رویکرد پایداری به عنوان چارچوبی کارآمد برای مدیریت روستایی در برابر انواع مخاطرات محیطی از جمله خشکسالی محسوب می‏شود که نیازمند به‏کارگیری فنون سنجش پایداری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت پایداری روستاهای حوضه آبخیز قلعه چایی شهرستان عجب‏شیر در برابر خشک شدن دریاچه ارومیه صورت پذیرفته است. پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‏ای و میدانی بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را 21185 نفر ساکن در 21 روستای این محدوده تشکیل داده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر و به روش تصادفی ساده انتخاب شده است. یافته‏های پژوهش حاضر با استفاده از مدل بارومتر پایداری نشان داد از نظر پایداری زیست‏محیطی روستاهای بررسی شده طی سال‏های 1385 تا 1390 با کاهش پایداری برابر با 146/0- مواجه شدند و از نظر پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی به ترتیب افزایش نسبی 132/0 و 055/0 را تجربه کردند. در نهایت، روستای جوان قلعه با سطح پایداری 742/0 به عنوان پایدارترین روستا طی 15 سال اخیر بوده است و سپس روستاهای قوزولجه (666/0) و ینگجه (657/0) قرار دارند. همچنین، روستاهای چنار، محمودآباد و گنبد به عنوان ناپایدارترین روستاهای 15 سال اخیر بوده‏اند. یافته‏های آزمون کندال نشان داد بین موقعیت قرارگیری روستاها به دریاچه ارومیه از نظر دوری و نزدیکی با میزان پایداری آنها همبستگی مثبت و معناداری در سطح 577/0r= وجود دارد. در نهایت، با توجه به یافته‏های پژوهش حاضر، پیشنهادهای کاربردی در زمینه مقابله با خشکسالی و ارتقای وضعیت پایداری روستاها ارایه شده است.