ارزیابی وضعیت آلودگی به کروم در مزارع گوجه فرنگی (مطالعه موردی: غرب استان هرمزگان)

کروم یکی از فلزات سنگین است که می تواند از مسیرهای گوناگون وارد خاک، آب، هوا و گیاهان شود. غلظت بالای کروم در خاک می تواند ناشی از مواد مادری خاک، پساب کارخانجات و کارگاه های صنعتی، ناخالصی کودهای فسفره و دودها و بخارات خروجی وسایل نقلیه موتوری نظیر خودروها و موتورسیکلت ها باشد. حضور کروم در خاک و جذب و انباشت آن در بافت های گیاهی، منجر به سمیت در گیاه، دام و انسان خواهد شد. در این پژوهش، طی سال زراعی 95-94، غلظت کروم در خاک و همچنین میزان جذب و توزیع این فلز سنگین در اندام های مختلف گیاه در نه مزرعه گوجه فرنگی در غرب استان هرمزگان در ایران، در قالب بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. همچنین دو شاخص مهم آلودگی یعنی فاکتور تجمع زیستی و فاکتور انتقال نیز برای این عنصر در تمام مزارع مورد بررسی، محاسبه گردید. تجزیه آماری داده ها با نرم افزار آماری SAS نشان داد که بیشترین انباشت کروم در ریشه ها و کمترین مقدار آن در میوه ها بود. در تمام خاک های مورد مطالعه، گیاه گوجه فرنگی توانایی قابل ملاحظه ای برای جذب فلز سنگین کروم از خاک نشان داد. مقدار کروم در میوه بالاتر از حد مجاز بود و بررسی وضعیت مکانی مزارع نشان داد، دلیل اصلی آن می تواند مجاورت این مزارع با جاده های پرتردد و تاسیسات صنعتی منطقه باشد. بنابراین، لازم است به منظور پیشگیری از تجمع کروم در خاک و گیاه، مزارع نزدیک جاده های شلوغ و مراکز صنعتی انتخاب نشوند. همچنین توصیه می شود به منظور جلوگیری از افزایش غلظت کروم در خاک، بقایای گیاهی بعد از برداشت از سطح مزارع جمع آوری و به مکانی دورتر منتقل شود.