تاثیر باکتری های حل کننده فسفات بر واکنش ارقام گندم نان به تنش گرمای انتهای فصل

به منظور بررسی امکان کاهش اثر منفی تنش گرمای انتهای فصل با استفاده از باکتری های حل کننده فسفات، این پژوهش در سال زراعی 98-1397 در مزرعه ای واقع در منطقه هفتکل وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی رامهرمز به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل تاریخ کاشت در دو سطح (اول آذرماه و 12 دی ماه) و عامل فرعی به صورت فاکتوریل شامل پنج رقم گندم نان (چمران2، مهرگان، سیروان، شوش و برات) و دو سطح کاربرد باکتری های حل کننده فسفات (عدم تلقیح و تلقیح بذر) بود. نتایج نشان داد که با تاخیر در کاشت و وقوع تنش گرما در دوره پرشدن دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و دوره موثر پرشدن دانه کاهش و سرعت پرشدن دانه افزایش یافت و شدت واکنش بسته به رقم متفاوت بود. رقم مهرگان در هر دو تاریخ کاشت از عملکرد بالایی برخوردار بود و در تاریخ کاشت تاخیری با بیش ترین افزایش در سرعت پرشدن دانه و کم ترین کاهش تعداد دانه در سنبله، بیش ترین عملکرد دانه و شاخص برداشت را به خود اختصاص داد. با تلقیح بذر با باکتری در هر دو تاریخ کاشت، به طور متوسط، تعداد دانه در سنبله 6/4 درصد، عملکرد دانه 6/7 درصد و عملکرد بیولوژیک 7 درصد افزایش یافت، اما اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم در باکتری بر عملکرد و صفات مرتبط با آن معنی دار نبود و ازاین رو، تاثیر باکتری های حل کننده فسفات بر تخفیف اثر تنش گرما اثبات نشد و تاثیر مثبت باکتری در هر دو تاریخ کاشت یکسان بود. در مجموع در این پژوهش، توانایی بالاتر در افزایش سرعت پرشدن دانه و حفظ بیش تر تعداد دانه در سنبله، دو صفت با اهمیت برای دستیابی به عملکرد دانه بالاتر در شرایط تنش گرمای انتهای فصل شناخته شد.