تحلیل نقش شرکت نفتی بی پی در دگرگونی معماری و سبک زندگی در ایران

سبک زندگی ایرانی و مظهر آن معماری ایرانی طی هزاران سال تکامل یافته ولی از اواخر دوره قاجار به طور بنیادین دگرگون می‌شود. گرچه عوامل متعددی در این دگرگونی نقش داشتند اما بی‌شک یکی از مهم‌ترین عوامل فعالیت شرکت بی‌پی (مریی‌ترین جلوه حضور امپراتوری بریتانیا در ایران) در مناطق نفت‌خیز جنوب بود. بی‌پی با مشاوره شرکت‌های معماری بریتانیایی مانند ویلسون ماسون، که پیش‌تر سابقه فعالیت در شهرهای استعماری همچون دهلی نو را داشتند، شرکت‌ شهرهایی شبه استعماری در ایران پدید آورد که هیچ ارتباطی با بافت فرهنگی خود نداشتند. همچنین، این اولین تجربه معماری کوی‌های مسکونی مدرن و زندگی شهری با الگوی غربی در ایران بود. در این پژوهش، با بهره‌گیری از راهبرد تفسیری‌ تاریخی و به شیوه پژوهش اسنادی، نقش صنعت نفت و در راس آن کمپانی بی‌پی، به‌منظور پاسخ به چیستی و چگونگی دگرگونی معماری و سبک زندگی ایرانی، مطالعه می‌شود. در این تحقیق مشخص می‌شود که فعالیت‌ کمپانی بی‌پی در سه پرده، زمینه‌ساز دگرگونی، ابتدا در شهرهای نفت‌خیز و سپس پایتخت و دیگر شهرها می‌شود. در پرده اول با تبعیض شدید در امکانات رفاهی کارکنان اروپایی و ایرانی، که نوعی تمنای تغییر در میان ایرانی‌ها ایجاد می‌کند. در پرده دوم، از 1303ش کمپانی اقدام به مدرنیزاسیون گسترده شهرهای نفتی می‌کند. در پرده سوم، معماری و شیوه زندگی مدرن در شهرهایی همچون آبادان و مسجدسلیمان در دیگر شهرها تقلید می‌شود؛ تقلیدی که ناشی از تبلیغات فراوان است.