مقایسه اثربخشی «درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد» و «طرحواره درمانی» بر تاب آوری افراد مبتلا به بیماری قلب و عروق: یک مطالعه راهنما

نارسایی‌های قلبی عروقی می‌تواند خصوصیات روان‌شناختی بیماران را تحت تاثیر قرار دهد و هر مداخله‌ای که بتواند وضعیت روانی آنان را تحت تاثیر قرار داده و باعث بهبود آنها شود، منجر به مقابله مطلوب‌تر آنها با بیماری خواهد شد. هدف این پژوهش، مقایسه میزان اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر تاب‌آوری بیماران قلبی-عروقی بود.

روش پژوهش از نوع نیمه‎آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون در قالب دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل نامعادل بود. جامعه آماری شامل تمامی بیماران قلبی-عروقی مراجعه کننده به مرکز پزشکی هسته‌ای در سال 1396 در شهر تهران بود که برای انجام معاینات تشخیصی و اسکن قلب مراجعه نمودند. نمونه‏ پژوهش با تعداد 45 نفر(15 نفر گروه آموزش درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش، 15 نفر گروه آموزش طرحواره درمانی و 15 نفر گروه کنترل) به روش نمونه‎گیری غیرتصادفی در دسترس، انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه جایگزین شدند. به منظور گردآوری داده‌های پژوهش از پرسشنامه تاب‌آوری Connor-Davidson استفاده شد. پس از اجرای پیش‎آزمون برای هر سه گروه، گروه های آزمایش با استفاده از پروتکل درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در 12 جلسه و پروتکل طرحواره درمانی در 10 جلسه تحت مداخله درمانی قرار گرفتند. پس از مداخله، پس‏آزمون از هر سه گروه به عمل آمد. داده ها با استفاده از ترم افزار آماری و با استفاده ز آزمون های توصیفی و تحلیل کواریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل شد.

از بین افراد شرکت کننده در مطالعه در گروه طرحواره درمانی 9 (60%) نفر زن و 6 (40%) نفر مرد، در گروه درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش 8 (53%) نفرزن و 7 (47%) نفر مرد و در گروه کنترل 5 (33%) نفر زن و 10 (67%) نفر مرد بودند. در گروه آزمایش طرحواره درمانی، نمره تاب‌آوری در پیش آزمون با میانگین (انحراف معیار) (4/20) 8/43، به (9/23) 5/58 در پس آزمون افزایش یافت (003/0=P). در گروه آزمایش درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش، نمره تاب‌آوری با میانگین (انحراف معیار) (3/20) 7/43 در پیش‌آزمون به (8/22) 5/84 در پس‌آزمون افزایش یافت (002/0=P). در گروه کنترل تغییرات معنی داری دیده نشد.

مطالعه نشان داد که مداخلات درمانی بر افزایش تاب‌آوری بیماران قلبی تاثیرگذار بوده است اما میزان اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در بیماران قلبی بیشتر از آموزش طرحواره درمانی بوده است. بنابراین، آموزش این مداخلات روانشناختی به عنوان یک مداخله موثر در جهت بهبود تاب‌آوری بیماران قلبی موثر و سودمند است.