شیوع پیامدهای نامطلوب بارداری در گروه پرخطر از نظر اختلالات طناب عصبی (NTDs) و مقایسه آن با گروه های خطر بینابین و کم خطر در حدود 130 هزار خانم باردار ایرانی

اندازه گیری آلفا فیتو پروتئین (AFP) به منظور غربالگری اختلالات طناب عصبی (NTDs) و اختلالات جدار شکمی، مانند تست های غربالگری دیگر دارای موارد مثبت و منفی کاذب است. این تست دارای مثبت کاذب 1% و منفی کاذب حدود 20% می باشد. موارد مثبت غربالگری باید به وسیله یک سونوگرافی آنومالی اسکن دقیق مورد پیگیری قرار گیرد و در بعضی از مواقع فالوآپ بیشتر توسط تست های تشخیصی در مایع آمنیون نیاز می باشد. در سالیان اخیر موارد زیادی از پیامدهای نامطلوب بارداری که به دنبال افزایش آلفا فیتو پروتئین صورت می گیرد، گزارش شده است و احتمال داده می شود که با افزایش گزارش های این پیامدها شاید بتوان در آینده یک ارتباط معنی داری بین این مارکرها و یک سری از پیامدها به دست آورد و بتوان به صورت یک ریسک گزارش نمود.

هدف اصلی این مطالعه بررسی فراوانی پیامدهای نامطلوب بارداری در بیماران با ریسک مثبت و بینابین از نظر NTDs و مقایسه آن با گروه کم خطر بوده است.
 
مواد و روش:

یک مطالعه گذشته نگر مقطعی در خانم های باردار مراجعه کننده در سه ماهه دوم، به یکی از آزمایشگاه های مرجع تست های غربالگری دوران بارداری در تهران در یک بازه زمانی دو ساله (1395 تا 1396) انجام گردید. تعداد کل بیماران مراجعه کننده 131268 نفر بوده اند که 65% بیماران مراجعه کننده از تهران و شهرهای اطراف بوده اند و 35% آن ها هم متعلق به 18 استان از کل ایران بوده است. بعد از تکمیل پرسشنامه و بررسی بازه زمانی انجام تست، 5 میلی لیتر خون لخته از بیماران دریافت و میزان AFP سرم این بیماران اندازه گیری شد. بعد از مشخص شدن سطح AFP در هر بیمار به همراه یک سری اطلاعات بالینی بیمار در نرم افزار محاسبه ریسک غربالگری دوران بارداری (Benetech, Canada) وارد شده و میزان ریسک برای هر بیمار تعیین گردید. بر مبنای سطح AFP MoM بیماران در سه گروه (پر خطر، با خطر بینابین و کم خطر) قرار گرفته شدند. به تمامی بیماران در گروه پرخطر (1412 نفر) و با خطر بینابین (1892) بعد از زایمان تماس گرفته شد و از نظر سایر اختلالات و پیامدهایی که در دوران بارداری ممکن بود سطح آلفا فیتو پروتئین را تحت تاثیر قرار دهند مورد بررسی قرار گرفتند و طبق یک پرسشنامه ای تمام اطلاعات مربوط به دوران بارداری از قبیل، افزایش فشار خون، دفع پروتئین، هفته ختم بارداری، آبریزش واژینال، نوع زایمان و کلا هر مسئله ای که مادر به عنوان یک عامل غیرطبیعی مطرح می کرد جمع آوری گردید. تمام داده ها در نرم افزار SPSS ورژن 21 وارد شده و برای مقایسه متغیرهای بین گروهی از آزمون کای دو و برای بررسی ارتباط بین متغیرها هم از آزمون آنووا استفاده گردید.

متوسط سن مادران مراجعه کننده 7/28 سال و درصد بیماران مراجعه کننده با سن بیشتر و یا مساوی 35 سال، 2/23% می باشد. موارد مثبت از نظر NTDs (با ریسک بزرگ تر و مساوی 1:100)، 1/1% بوده و بیماران در گروه بینابین (ریسک بین 1:101 تا 1:150) شیوع 47/1، داشته و 5/97% بیماران هم سطح AFP شان نرمال بوده است. جمعا از  1412 بیمار موجود در گروه پر خطر، 571 نفر یک پیامد نامطلوب بارداری داشته اند که نشان از شیوع 4/0% این اختلالات در جامعه مورد مطالعه است و شیوع 2/40% این اختلالات در گروه پرخطر می باشد. بیشترین اختلال مشاهده شده به ترتیب لکه بینی، زایمان زودرس همراه با تولد نوزاد با وزن کمتر از 5/2 کیلوگرم و خونریزی واژینال بوده است و کمترین شیوع هم مربوط به وجود آکوندروپلاژیا می باشد.
 
بحث:

به طور کلی یک جواب غربالگری مثبت نشانه مشکل دار بودن جنین نمی باشد، بلکه به این معنی است که نیاز است که بررسی های بیشتری برای جنین انجام شود تا از سالم بودن آن اطمینان پیدا کرد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که شیوع پیامدهای نامطلوب بارداری در گروهی که سطح آلفا فیتو پروتئین بالایی دارد، بالا بوده و ریسک این اختلالات را 4 برابر در گروه پرخطر به نسبت گروه کم خطر افزایش می دهند و در نتیجه بهتر است بیماران از این نظر هم مورد پیگیری و مراقبت بیشتری در دوران بارداری قرار گیرند.