مروری بر خونریزی و علل آن از دیدگاه طب ایرانی

خونریزی، خروج خون از دستگاه گردش خون است و می تواند به طور طبیعی و غیرطبیعی اتفاق بیفتد. خونریزی های شدید و حاد به علت از دست دادن حجم زیادی از خون و به دنبال آن شوک هیپوولمی، یکی از شایع ترین علل مرگ محسوب می شوند. طب ایرانی نیز معتقد است که خونریزی سبب عوارض زیادی از جمله سقوط قوه و ضعف می شود که توجه به آن از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف از این مطالعه شناخت اسباب و علل خونریزی در طب ایرانی می باشد.

در این مطالعه مروری مطالب مربوط به انواع نزف الدم شامل تعریف، اسباب و علل از کتب طبی مرجع طب ایرانی از جمله القانون فی الطب، شروح قانون، اکسیر اعظم و نرم افزار جامع طب نور مطالعه شد. در منابع طب رایج واژه خونریزی از کتاب هاریسون 2018 و پایگاه های معتبر مانندGoogle Scholar ،Up to Date ، Pubmedمورد جستجو قرار گرفت.

خونریزی در مبانی طب ایرانی به انواع طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می شود. خونریزی غیرطبیعی که به آن نزف الدم اطلاق می شود سه سبب اصلی دارد: علل عروقی، علل خونی، عللی خارج از علل عروقی و خونی؛ علل عروقی به سه شکل باعث خونریزی می شوند: تفرق اتصال، انفتاح فوهات عروق و رشح. علل خونی نیز با تغییر در کمیت و کیفیت خون باعث خونریزی می شوند.

در تدوین این پژوهش، اصل امانت داری و صداقت استناد به متون مورد استفاده، اصالت منابع و پرهیز از جانب داری در مراجعه به متون یا تحلیل‌ها، رعایت شده است.

بررسی خونریزی اعضای مختلف در کتب طب ایرانی حاکی از این است که تغییرات در عروق یا خون می توانند سبب خونریزی شوند. همه ی این تغییرات در نهایت با انصداع یا انقطاع یا انفتاح فوهات عروق یا ترشح از رگ منجر به خونریزی می شوند. واکاوی رویکرد همه جانبه ی حکما به بحث خونریزی و اسباب موجبه ی آن می تواند زمینه ساز استفاده از ظرفیت های طب ایرانی در پیشگیری و کنترل خونریزی در کنار طب رایج شود.