عطار نیشابوری، شاعری عارف یا شاعری داروساز و طبیب

شیخ فریدالدین محمد نیشابوری (618-540 ه. ق) مشهور به عطار، داروساز و شاعر بزرگ ایرانی در قرون ششم و هفتم هجری قمری است که با ورود به عرفان، اشعارش رنگ و بوی معنوی به خود گرفت. در گذشته منظور از عطاری، مجموعه فعالیت‌های مربوط به طب اعم از داروسازی، داروفروشی و درمان بوده است. هدف از پژوهش حاضر، معرفی عطار به عنوان طبیبی داروساز و تاثیرات این علوم بر آثار وی می‌باشد.

 این پژوهش، یک مطالعه‌ی کتابخانه‌ای، با روش توصیفی-تاریخی می‌باشد. با مراجعه به دو تالیف مهم عطار نیشابوری به نام‌های مصیبت‌نامه و الهی‌نامه و با مطالعه‌ی مقالات متعدد و جستجو در بانک‌های اطلاعاتی معتبر با کلید واژه‌های عطار نیشابوری، داروسازی، شاعر طبیب و شاعر داروساز، مطالب مورد نظر گردآوری و اطلاعات بدست آمده پس از تجزیه و تحلیل در قالبی منظم ارایه گردید.

 بکارگیری فراوان واژگان مرتبط با دارو و درمان در آثار عطار نیشابوری، نشان از علاقه وی به عطاری و طبابت در کنار شعرسرایی دارد. بزرگانی چون مولوی، شیخ محمود شبستری و صایب تبریزی در آثارشان به معرفی و مدح عطار پرداخته‌اند. لقب عطار نیز به علت اینکه داروخانه بزرگی داشته و به ساخت و فروش دارو و درمان بیماران می‌پرداخته به او نسبت داده شده است.

این پژوهش صرفا با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای انجام شده و اصل امانت داری و صداقت استناد به متون مورد استفاده، اصالت منابع و پرهیز از جانب داری در مراجعه به متون یا تحلیل‌ها، رعایت شده است.

عطار از جمله شاعرانی است که از دانش داروسازی روزگار خود اطلاعات کافی داشته و گیاهان دارویی را خوب می‌شناخته است. بنابراین می‌توان او را شاعر داروسازی به شمار آورد که در نهضت گیاه درمانی، از پیشگامان است. اگرچه نام او در ردیف اسامی اطبای سنتی ایرانی برده نمی‌شود، ولی پیشنهاد می‌شود تحقیقات بیشتری در آثار منظوم و منثور او از منظر پزشکی و داروسازی انجام گیرد تا جایگاه والای این مرد بزرگ بیشتر شناسانده شود.