موانع و عوامل تسهیل کننده مراجعه مردم به مراکز و پایگاه های خدمات جامع سلامت در شهر کرمان: یک مطالعه کیفی

بهره مندی پایین از خدمات بهداشتی یکی از تعیین کننده های اصلی عدم دستیابی به شاخص های مطلوب سلامت در مناطق شهری است. این مطالعه با هدف بررسی موانع و عوامل تسهیل کننده دریافت خدمات بهداشتی از مراکز و پایگاه های خدمات جامع سلامت در شهر کرمان صورت گرفت.

مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوا بود، که در سال 1398 انجام شد. پس از انتخاب مراکز بهداشتی دارای تجربه بهره مندی از خدمات مطلوب یا پایین، نمونه گیری هدفمند تا اشباع اطلاعاتی ادامه یافت. درمجموع با 78 نفر از ارایه دهندگان خدمت، دریافت کنندگان خدمت و عدم دریافت کنندگان خدمت که در سامانه سیب مراکز بهداشتی ثبت شده بودند، مصاحبه نیمه ساختارمند و چهره به چهره صورت گرفت. تمامی مصاحبه ها یادداشت و کدگذاری به صورت دستی انجام شد و با روش تحلیل محتوای جهت دار بررسی و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

در خصوص عوامل تسهیل کننده مراجعه، به خدمات ضروری کودکان و مادران، خدمات رایگان و برخورد ارایه دهندگان خدمت اشاره شد. درحالی که عوامل مسافتی و فیزیکی، وضعیت آگاهی از انواع خدمات، ترجیح مراکز خصوصی، دسترسی زمانی، دیدگاه مراجعه کنندگان نسبت به مراجعه منظم به مراکز، آدرس ها و شماره تلفن های ثبت شده در سیستم، وضعیت پاسخگویی به نیازهای بهداشتی، ترس از افشای بیماری، کمبود نیروی انسانی مراکز و برخورد ارایه دهندگان خدمت از موانع مراجعه افراد به مراکز بود.

 طبق نتایج این مطالعه فهم دقیق دیدگاه ها و درک مردم تحت پوشش می تواند به برنامه ریزان و سیاست گذاران ملی و محلی کمک نماید تا راهبردهای لازم را برای افزایش بهره مندی از خدمات بهداشتی در مراکز خدمات جامع سلامت شهری طراحی نمایند.