پدیدارشناسی دگرگونی، پیوستگی و پایایی مفهوم شهر و خاطره در مرکز تاریخی تهران از منظر معماران، مورخان و اصحاب هنر

شهرهای ایرانی در دوران معاصر در پی دگرگونی ارزشها و اعوجاج آداب فکری و زیستی و تغییر رابطه انسان با جهان و طبیعت، انسجام دیرینه کالبدی، اجتماعی و فرهنگی خود را در معرض خطر می بینند. در چنین شرایطی خاطرات جمعی رو به فراموشی نهاده و روح و مفهوم شهر بکلی دگرگون می گردد. هدف از نوشتار حاضر، مطالعه دگرگونی، پیوستگی و پایایی مفهوم شهر و خاطره جمعی در مرکز تاریخی تهران است. روش پژوهش کیفی و راهبرد آن پدیدارشناسانه است. در این نوشتار، ضمن مروری بر نوشتگان مرتبط با خاطره جمعی، دگرگونی، پیوستگی و پایایی، یک چارچوب نظری برای انجام مطالعه پدیدارشناسانه تدوین گردیده و بر پایه آن مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با معماران، هنرمندان و مورخان زاده و زیسته مرکز تاریخی تهران انجام شده است. نتایج این پژوهش، دربرگیرنده گونه-بندی خاطرات جمعی، دسته بندی نشانه ها و علل تغییر محدوده تاریخی تهران است. در این پژوهش به عواملی همچون تداوم حس و حال برخی محلات تاریخی، تداوم حضور پایگاه های مذهبی و تداوم بخشهایی از سنت معماری به عنوان راز پیوستگی مفهوم شهر در طول زمان اشاره گردیده و عناصری همچون سایه مستدام البرز، خیابان ولیعصر، ابنیه تاریخی، پارک شهر، بازار و بازارچه های تاریخی به عنوان ضامن پایایی شهر معرفی می گردند. همچنین می توان آستانه بهینه دگرگونی، پیوستگی و پایایی در مرکز تاریخی شهر را در حدود غلبه مرمت بر تخریب و نوسازی، فرهنگ پیرایش به جای آرایش، حفظ شخصیت مرکز تاریخی، سبک زندگی و سکونت اصیل در جریان تغییرات و عدم غلبه سوداگری بر نیازهای واقعی تعریف کرد.