شناسایی عوامل موثر بر گزارشگری پایداری شرکت های داروسازی: کاربرد ترکیبی روش های تصمیم گیری چند معیاره و دلفی

امروزه یکی از مهمترین نگرانی ها در صنعت دارو، دستیابی به پایداری است و صنعت داروسازی به عنوان یک بخش پیش رو در گزارشگری پایداری شرکتی شناخته شده است. هدف این پژوهش شناسایی، استخراج، پالایش، اولویت بندی و تحلیل عوامل اجتماعی و خصوصیات شرکتی موثر در گزارشگری پایداری شرکت های داروسازی ایران بوده است.  

مطالعه حاضر به صورت مقطعی در پاییز سال 1399 انجام شد. از قاعده خبرگی و در دسترس بودن به منظور نمونه گیری و از روش نمونه گیری گلوله برفی به منظور انتخاب نمونه استفاده گردید. به منظور شناسایی و استخراج عوامل اجتماعی و خصوصیات شرکتی موثر از روش تحلیل محتوا و مرور ادبیات پژوهش استفاده شد. از روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه محقق ساخته از 40 نفر از خبرگان حوزه پژوهش نظرخواهی شده است. به منظور پالایش اولیه عوامل موثر از روش دلفی استفاده و برای تحلیل داده ها از روش فرآیند تحلیل شبکه مبتنی بر دیمتل فازی استفاده شده است.

از نظر تعامل قوی، معیار همکاری های دانشگاه و صنعت رتبه اول، و معیارهای نوآوری پایدار و همکاری با سایر شرکت ها در مکان های بعدی قرار گرفتند. در این مطالعه معیارهای سودآوری، شدت تحقیق و توسعه و اهرم مالی به عنوان متغیرهای علی قوی و معیارهای عملکرد اجتماعی، نوآوری پایدار و سن شرکت به عنوان متغیرهای علی ضعیف و گزارشگری پایداری به عنوان متغیر معلول در نظر گرفته شدند.

نتایج نشان داد که شرکت های داروسازی ایرانی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، بایستی ارایه مداوم و منظم گزارشگری پایداری سالیانه را مورد تاکید قرار دهند و در این راستا لازم است عوامل کلیدی چون معیار همکاری های دانشگاه و صنعت، معیارهای نوآوری پایدار و همکاری با سایر شرکت ها به عنوان اولویت های اساسی مد نظر قرار گیرد.