چالش های کشف حقیقت در فرآیند دادرسی های کیفری با تاکید بر قاعده بطلان دلیل و طرق نامشروع تحصیل دلیل توسط ضابطین دادگستری

آیین دادرسی کیفری به‌مثابه یکی از سنجه‌های میزان پایبندی نظام‌های عدالت کیفری به حقوق بشر، از دیرباز درصدد پاسخ‌گویی به جرم بوده است. گرچه که آیین دادرسی کیفری اهداف مهمی را در خود جای داده است؛ اما رسالت اصلی آیین دادرسی، کشف حقیقت در پرونده‌های مطرح‌شده است. گرچه در گذشته، فرایند کشف حقیقت امری ساده بود؛ اما با رشد نرخ جرم و پدید آمدن جرایم یقه‌سفید، کشف حقیقت با چالش‌هایی مواجه شده است؛ بدین معنا که پیچیدگی ارتکاب جرم، فرایندهای کشف حقیقت را نیز دشوار ساخته است. با این‌حال، با توجه به رسالت آیین دادرسی کیفری در مقام فصل خصومت، دادرسان از طرق مختلف درصدد شناسایی حقیقت بر‌می‌آیند و بر اساس آن، حکم عادلانه را در یک فرایند منصفانه صادر می‌کنند.

مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی نگارش شده است. یافته‌ها و

با توجه به آنکه انتظار عمومی از نظام کیفری، رسیدگی به جرایم ارتکابی و اعاده نظم عمومی است، به دادرسان امتیازاتی داده شده تا بر اساس آن بتوانند به انجام وظایف محوله بپردازند. یکی از مهم‌ترین اختیارات اعطا شده به دادرسان جهت کشف حقیقت، اصل آزادی تحصیل دلیل است؛ بدین معنا که دادرسان در مقام کشف حقیقت، می‌توانند هر دلیلی را به‌دست آورند. با این‌حال، منع سوءاستفاده از قدرت و جلوگیری از خودسری دادرسان موجب شده است تا در کنار اصل آزادی تحصیل دلیل، اصل قانونی بودن تحصیل دلیل نیز به رسمیت شناخته شود. اصل قانونی بودن تحصیل دلیل که در راستای حمایت از آزادی‌های فردی و حریم خصوصی شهروندان شکل‌گرفته، مبین این نکته است که ادله مطرح‌شده در راه کشف حقیقت باید از روش قانونی به‌دست‌آمده باشند؛ در غیر این صورت مشمول قاعده بطلان دلیل خواهند شد.