بررسی تحولی میزان مسوولیت پذیری و رابطه آن با سبک های فرزندپروری ادراک شده در ساکنان شهر یزد

مسوولیت پذیری در طی دوره های مختلف زندگی انسان معانی، و میزان متفاوتی به خود می گیرد و به طور ویژه در دوره های اولیه زندگی، با نحوه تربیت فرزندان از سوی والدین ارتباطی تنگاتنگ دارد. در این پژوهش، در چارچوب یک پژوهش مقطعی، تحول میزان مسوولیت پذیری افراد و ارتباط آن با سبک های فرزندپروری ادراک شده شان مورد بررسی قرار گرفت. 

طرح پژوهش، علی-مقایسه ای و همبستگی بوده و جامعه پژوهش، افراد دوازده تا هفتاد و پنج ساله ساکن شهر یزد در سال 1395 بود که تعداد سی صد و پنجاه و یک زن و مرد دوازده تا هفتاد و پنج ساله در شش گروه سنی انتخاب شدند. با توجه به تفاوت گروه های سنی گروه اول دوازده تا سیزده ساله، گروه دوم پانزده تا هفده ساله، گروه سوم بیست تا بیست و پنج سال و گروه چهارم سی و پنج تا چهل ساله به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی، و گروه پنجم چهل و پنج تا پنجاه و پنج ساله، و گروه ششم شصت ساله به بالا به روش “در دسترس” انتخاب شدند. تمامی افراد نمونه به پرسشنامه سبک های فرزندپروری ادراک شده و مقیاس مسوولیت پذیری پرسشنامه روان شناختی کالیفرنیا پاسخ دادند. 

یافته های حاصل از آزمون تحلیل واریانس نشان داد در میزان مسوولیت پذیری بین گروه های سنی تفاوت معنی دار وجود دارد؛ به این معنی که، گروه سنی پنجم بیشترین میزان مسوولیت پذیری، و گروه اول کمترین میزان مسوولیت پذیری را داشتند. به عبارتی، مسوولیت پذیری از نوجوانی تا سنین بزرگسالی تحولی افزایشی داشته است. در میزان مسوولیت پذیری افراد تحت تاثیر سبک های فرزندپروری مختلف نیز تفاوت وجود داشت. میزان مسوولیت پذیری در افراد دارای والدین مقتدر و سختگیر، بیشتر، از سبک “بی اعتنا” بود. بنابراین به طورکلی، از لحاظ سنی افراد چهل و پنج تا پنجاه و پنج ساله و دارای والدین مقتدر، بیشترین میزان مسوولیت پذیری را داشتند. 

یافته های این پژوهش نشان داد بررسی های بیشتر بر روی گروه های سنی گسترده تر، با استفاده از طرح های طولی منسجم، چشم اندازی کلی از تغییرات میزان مسوولیت پذیری در سنین مختلف؛ که تحت تاثیر تغییر سبک های فرزندپروری ایجاد شده است، به دست می دهد تا در درازمدت در امر فرزندپروری و آموزش به والدین و سیستم آموزشی کمک کند.