اجرای اثربخش برنامه پزشکی خانواده در ایران: الزامات و راهبردها

توسعه مراقبت های اولیه سلامت با بهره گیری از برنامه پزشکی خانواده و زنجیره ارجاع، استراتژی اثربخشی است که در آن شاخص های دسترسی و بهره مندی به صورت جامع و عادلانه، بهبود می یابد. با توجه به وجود شکاف بین قوانین و سیاست های برنامه پزشک خانواده و نحوه پیاده سازی این برنامه و همچنین ضرورت اجرای اثربخش برنامه پزشکی خانواده در ایران، مطالعه حاضر با هدف شناسایی الزامات و راهبردهای مورد نیاز انجام شد.

یک مطالعه کیفی در سال 1400 انجام شد. مشارکت کنندگان در پژوهش را سیاست گذاران و مدیران وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سازمان های بیمه گر و اعضای هییت علمی دانشگاه های علوم پزشکی بودند. داده ها براساس راهنمای مصاحبه و طی 10 جلسه بحث گروهی متمرکز جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل محتوا تحلیل شد.

الزامات مورد نیاز برای پیاده سازی برنامه پزشکی خانواده در 6 عنوان اصلی (سیاسی، فرهنگی - اجتماعی، اقتصادی، آموزشی، مدیریتی و اجرایی) و 27 عنوان فرعی طبقه بندی شد. راهبردهای مورد نیاز نیز در 3 عنوان اصلی (مدیریت شبکه های بهداشتی، درمانی شهرستان و استان، اجرای برنامه های سلامت و آموزش پزشکان خانواده، مدیران و جامعه) و 28 عنوان فرعی استخراج شد.

نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که باید با ایجاد عزم و اراده مناسب استراتژی های اجرایی در مدیریت برنامه و پایش و ارزشیابی مورد توجه قرار گیرد. همچنین توجه به بهره گیری از ظرفیت بخش غیردولتی و جانمایی آن در ساختار شبکه های بهداشتی درمانی و تقویت همکاری های درون بخشی و بین بخشی می تواند راهکارهای اجرایی مناسب باشد.