تاثیر اندیشه های فلسفی تی.اس.الیوت بر دیدگاه های اجتماعی صلاح عبدالصبور با تاملی در سرزمین هرز و سوگنامه حلاج

تی. اس. الیوت نامی آشنا در ادبیات معاصر انگلیسی است که آثار ادبی آمیخته به نگاه فلسفی او، تاثیر ژرفی بر ادبیات معاصر عربی گذاشته است. صلاح عبدالصبور، شاعر و نمایشنامه‌نویس معاصر مصری، از جمله ادیبانی است که از اندیشه‌های او متاثر شده است. این پژوهش با روش تحلیلی‌‌توصیفی دو اثر «سرزمین هرز» از الیوت و «سوگنامه حلاج» از عبدالصبور را بررسی کرده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که اندیشه‌های فلسفی‌ انتقادی الیوت بر دیدگاه‌های اجتماعی عبدالصبور، به‌شدت تاثیر گذاشته است و این دو اثر با وجود چشم‌اندازهای متفاوتی که دارند، در بیان انتقادی از وضعیت موجود، در یک قلمرو قرار می‌گیرند، به‌گونه‌ای که می‌توان گفت «سوگنامه حلاج» نسخه شرقی و بومی‌شده «سرزمین هرز» است. در یکی نویسنده از فقر مادی و بی‌عدالتی می‌نالد و در دیگری، فقر معنوی و شیء‌وارگی انسان است که فریاد و فغان نویسنده را برانگیخته است. هر دو اثر، انتقاد به دنیای امروز است که یکی رنگی بیشتر فلسفی و دیگری، صبغه‌ای کاملا اجتماعی به خود گرفته است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است که وجوه افتراق و اشتراک این دو اثر ادبی‌ انتقادی چیست؟