جایگاه «اعمال سالکانه» در دریافت «معرفت عرفانی» از منظر امام خمینی

در سنت اسلامی «کشف و شهود» مهم ترین راه برای شناخت و دریافت حقایق هستی شمرده شده است، معرفتی که شهودی حضوری است و نتایجی غیرقابل تردید دارد. دین پژوهان غربی همچون شلایرماخر از آن به «تجربه عرفانی» تعبیر کرده اند. در آثار مرتبط با سیر و سلوک راه هایی همچون عشق و معرفت برای حصول شهود مطرح شده است. در مشرب عرفانی امام خمینی Q «مشاهده حضوریه و مکاشفه معنویه» باارزش ترین و معتبرترین معرفت هاست و دارای مراتب متعدد است. ایشان در بحث از ضرورت اصلاح نفس، ضمن تاکید بر دلایل برهانیه و سلوک عقلی در قدم های اول سلوک، معتقدند علم باید به عمل الهی منتهی شود و سالک نمی تواند با قواعد کلی از قبیل دور و تسلسل و مقدمات برهان، حقایق الهی را مشاهده کند؛ بلکه معرفت حقایق نورانی فقط با ارتیاضات قلبیه به دست می آید. ایشان با تقسیم سلوک به دو قسم: «سلوک علمی و روش برهانی»، و «سلوک عرفانی معنوی و وجدانی عیانی»، و «اصحاب السلوک‏ العلمی» خواندن سالکان طریق اول، نقش اصلی در رسیدن سالک به «معرفت عرفانی» را به سلوک عملی، تعمل و تذکر، تصفیه و تطهیر قلب، با پیروی از انسان های کامل سپرده اند.