ساخت و بررسی اثربخشی بسته آموزشی مهارت های اجتماعی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مولفه های مهارت های اجتماعی در دانش آموزان دیرآموز

هدف اصلی این پژوهش، ساخت بسته آموزشی مهارت های اجتماعی مبتنی بر ذهن آگاهی برای دانش آموزان دیرآموز و بررسی اثربخشی آن بر مولفه های مهارت های اجتماعی در آنها بود. روش این پژوهش کمی و از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان پسر دیرآموز مقطع پنجم و ششم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که از بین آنها 30 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و با گمارش تصادفی، در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. بسته آموزشی مهارت های اجتماعی مبتنی بر ذهن آگاهی بر اساس مولفه های مهارت های اجتماعی در دیگر برنامه های آموزشی، تکنیک های ذهن آگاهی و نظر گروهی از روان شناسان تربیتی و معلمان دانش آموزان دیرآموز و پیشینه های پژوهشی مرتبط، طراحی و ساخته شد. این بسته در قالب 8 مهارت گوش دادن، پیروی از قانون، توجه به تکلیف، درخواست کمک، رعایت نوبت در مکالمه، مسئولیت پذیری، کنترل خشم، و دوستی کردن طی 10 جلسه به افراد گروه آزمایش به صورت آن لاین (به دلیل شرایط قرنطینه ناشی از کرونا) آموزش داده شد. افراد گروه گواه در این زمان این آموزش را دریافت نکردند. ابزار پژوهش فرم والدین مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (1990) بود. کلیه داده های متغیر وابسته مهارت های اجتماعی با چهار مولفه مشارکت، قاطعیت، مسئولیت پذیری، و خودکنترلی با استفاده از نرم افزار26 SPSS مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند، و بنا به ضرورت حاصل از بررسی نتایج پیش فرض های آزمون تحلیل کواریانس، در پردازش داده ها، آزمون هایU من ویتنی و t مستقل به کار رفتند. یافته ها نشان دهنده معناداری تفاوت در مولفه های مشارکت (P=0/001)، قاطعیت (P=0/000)، و مسئولیت پذیری (P=0/000)، و عدم وجود تفاوت معنادار در مولفه خودکنترلی (P=0/001) بود. در کل یافته های این پژوهش اثربخشی بسته آموزشی مهارت های اجتماعی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مولفه های مهارت های اجتماعی در دانش آموزان دیرآموز را تایید کردند. از این بسته آموزشی می توان به عنوان یک ابزار کمک آموزشی، در جهت بهبود مهارت های اجتماعی این دانش آموزان در خانه و مدرسه استفاده کرد تا آنها بتوانند در جامعه به عنوان شهروندانی مستقل و کارآمد ظاهر شوند.