آشکار‏سازی تاثیرگذاری تغییرات کاربری زمین‏ها در توزیع فضایی غلظت گرد و غبار استان خوزستان با استفاده از محصولات سنجنده MODIS

امروزه، رخدادهای گرد و غبار در غرب و جنوب غرب ایران، تبدیل به یکی از مهمترین مخاطرات زیست محیطی شده است. هدف اساسی این پژوهش آشکارسازی ارتباط بین تغییرات پوشش زمین‏ها و توزیع گرد و غبار در سطح استان خوزستان طی دو دهه اخیر است. در این راستا از داده ‏های طبقه‏ های پوشش زمین‏ ها سنجنده مادیس، محصول عمق اپتیکی آیروسل همین سنجنده و نیز تکنیک ماتریس تحلیل متقاطع، برای آشکارسازی ارتباط بین آن‏ها استفاده شد. نتایج نشان داد که پوشش ‏های غالب استان خوزستان بیشتر مراتع، زمین‏های بایر، زمین‏های کشاورزی و پهنه ‏های شهری بودند. تحلیل روند 20 ساله این کاربری‏ ها نشان داد که مراتع، روند کاهشی، زمین‏های کشاورزی و شهری روند افزایشی و زمین‏های بایر نیز روند به طور نسبی ثابتی را طی کرده بود. اما از طرف دیگر، نتایج حاصل از تحلیل فضایی شاخص AOD نشان داد که میانگین و انحراف معیار فضایی این شاخص در سطح استان طی دو دهه اخیر، از 09/0± 35/0 در سال 2000 به 04/0± 44/0، در سال 2020، رسیده بود. نتیجه مهمی که ماتریس تحلیل متقاطع در کنار تحلیل روند دوره‏ای به دست داد این بود، کاربری مراتع متوسط تا غنی که طی دو دهه اخیر میزان AOD در سطح این کاربری افزایش پیدا نکرده بود، با شیب 6500 هکتار در سال، روندکاهشی داشته در حالی که کاربری زمین‏های کشاورزی که شاخص AOD، روی آن روند افزایشی داشته است، با شیب سالانه 18700 هکتار روند افزایشی قابل توجهی داشته است. بنابراین به طور کلی می‏توان گفت، افزایش سطح زیر کشت زمین‏ های کشاورزی، و عدم کنترل زمین‏های بایر در سطح استان، روند تشدید گرد و غبار در سطح استان را طی دو دهه اخیر منجر شده است.