شیوع گواتر و ید ادرار در دانش آموزان 11-6 ساله شهر یزد در سال 1381

اختلالات ناشی از کمبود ید یکی از مهم ترین اپیدمی ها در دنیا می باشد و در کشور ما نیز از سال های گذشته به عنوان یکی از اپیدمی های مهم بوده است. اینک از شروع برنامه یددار کردن نمک نزدیک به 10 سال می گذرد. برای ارزیابی وضعیت اختلالات ناشی از کمبود ید، شناسایی مناطق در معرض خطر و پایش و ارزشیابی برنامه های کنترل آن، مثل برنامه یددار کردن نمک، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. هدف از این مطالعه تعیین شیوع کلی گواتر و میزان ید ادرار دانش آموزان 11-6 ساله شهرستان یزد و نیز مشخص کردن وضعیت شهرستان پس از 10 سال اجرای برنامه یددار کردن نمک طعام است.
در این مطالعه 1989 نفر دانش آموز ابتدایی (1367 نفر پسر و 622 نفر دختر) 6 تا 11 ساله از مدارس ابتدایی شهرستان یزد به روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای انتخاب و توسط دو پزشک آموزش دیده در ارتباط با معاینه غده تیرویید دانش آموزان معاینه شدند. از یک سیزدهم کل افراد (140 نفر (نمونه ادرار و نمک مصرفی در منزل جمع آوری شد. ید ادرار به روش هضمی و ید نمک با استفاده از کیت تست سریع به صورت کیفی اندازه گیری گردید.
شیوع کلی گواتر در شهرستان 2/40، در دختران 41 و در پسران 9/39 درصد مشخص شد. از سوی دیگر شیوع گواتر درجه یک 7/38 (دختران 2/39% و پسران 5/38%) و درجه 2، 5/1 درصد (دختران 8/1% و پسران 4/1%) بدست آمد. تفاوت بین دختران و پسران از لحاظ آماری معنی دار نبود. شیوع کلی گواتر در سنین 9/6-6، 9/7-7، 9/8-8، 9/9 -9 و 11-10 سال به ترتیب 39، 37.5، 42،40 و 1/42، شیوع گواتر درجه 1 به ترتیب 7/38، 2/35، 5/40، 8/38 و 9/39 درصد و شیوع گواتر درجه 2 در این سنین به ترتیب 3/0، 3/2، 5/1، 3/1 و 2/2 درصد بدست آمده است که شیوع گواتر در سنین مختلف تفاوت آماری معنی داری نیست (P=./3) میانگین کلی ید ادرار 122±258 میکروگرم در لیتر، (در دختران 115±244 و در پسران 125±265 میکروگرم در لیتر) بدست آمد که تفاوت به لحاظ آماری بین دو جنس معنی دار نبود. در مجموع 10 درصد از افراد ید ادرارشان کمتر از 100، 4/26 درصد در حد کافی، یعنی 200-100 و 6/63 درصد بیش از 200 میکروگرم در لیتر بوده است. 7/40درصد از افراد گروه ید ادرارشان 300 میکروگرم در لیتر و بالاتر بود. در کل 2/3 درصد از نمونه های نمک فاقد ید بوده است، 6/5 درصد در حد 15 پی.پی.ام و 2/91 درصد در حد 30 پی.پی.ام و بالاتر ید داشته اند. به این ترتیب تقریبا 8/96 درصد از نمونه های نمک یددار بوده است.
نتایج این بررسی نشان می دهد، شیوع کلی گواتر، بخصوص گواتر درجه 2 بشدت در شهرستان یزد کاهش یافته است و به لحاظ ید ادرار، وضعیت نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است، به طوری که نه فقط ید ادرار افزایش یافته، بلکه درصد عمده ای از افراد ید ادرارشان از محدوده ایده آل تعیین شده توسط سازمان جهانی بهداشت فراتر رفته است.