آسیب شناسی نقش آلی - استقلالی عقل در علوم قرآنی با تا کید بر دیدگاه های آیت الله جوادی آملی

نقش علوم قرآنی در تعمیق آموزه‌ های قرآنی، هم‌چنین نقش کارکردهای آلی و استقلالی عقل در علوم قرآنی، با شدت و ضعف مورد پذیرش همه مفسران و قرآن‌‌پژوهان است. کاستی‌ها و آسیب‌های عقل در علوم قرآنی، در متون قرآن‌پژوهان دارای ابهام و اجمال است و هرگز به‌طور مستقل مورد بررسی تفصیلی قرار نگرفته است.
در این پژوهش، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و پرسش آن است که آسیب‌های عقل آلی و استقلالی در علوم قرآن بر پایه دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی کدامند؟ بررسی‌ها بیانگر این آسیب‌ها به شرح ذیل است: ضرورت توسعه نقش آلی و استقلالی عقل در علوم قرآنی در حوزه «مبادی علوم قرآنی» و «علومی که مدخلیت مستقیم در فهم قرآن دارد»؛ ضرورت لحاظ توامان منابع عقلی و نقلی و اجتناب از افراط و تفریط غیر روشمند در آ‌ن‌ها؛ عدم جواز ورود عقل در جزییات معرفت دینی؛ صعوبت تولید برهان‌های تجربی محض؛ ضعف ارزش علمی براهین تلفیقی از عقل تجربی و تجریدی یا برهان تجربی محض، نسبت به براهین تجریدی محض؛ تفاوت علمیت و منزلت یقین در اشکال مختلف غیر مستقلات عقلیه؛ ضعف علمیت برخاسته از دستاوردهای «علمی» (= اطمینان عقلایی) نسبت به مرتبه «علم» و... .