ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت اسدآباد با استفاده از شاخص های WQI، Cd، HPI، HEI، PoS و MI در سال 1397

با توجه به گسترش شهرنشینی، افزایش جمعیت، توسعه کشاورزی و صنعتی شدن در جهان کیفیت منابع آب زیرزمینی روبه کاهش است. از این رو، برای حفظ سلامت عمومی، ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا، این مطالعه با هدف ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت اسدآباد به فلزات سنگین با استفاده از شاخص های کیفی آب در سال 1397 انجام یافت.

در این پژوهش توصیفی- مقطعی، 120 نمونه آب زیرزمینی از 20 ایستگاه در فصول بهار و تابستان به روش مرکب برداشت و مقادیر دما، pH و EC آن ها در محل اندازه گیری شد. محتوی پارامترهای فیزیکوشیمیایی نمونه ها بعد از مراحل آماده سازی آزمایشگاهی طبق روش استاندارد و محتوی فلزات سنگین در نمونه ها نیز به روش طیف سنجی نوری پلاسمای جفت شده القایی (Inductively Coupled Plasma-Optical Emission Spectrometry: ICP-OES) خوانده شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از نرم افزار SPSS انجام یافت.

نتایج نشان داد که، میانگین غلظت سدیم، فسفات، کلر، کلسیم، منیزیوم و نیترات (میلی گرم در لیتر) در نمونه های فصل بهار به ترتیب برابر با 8/21، 230/0، 170/0،0/69، 1/21 و 3/19 و در فصل تابستان نیز به ترتیب برابر با 14/8، 190/0، 160/0، 3/75، 6/15 و 8/19 بوده است. همچنین، میانگین غلظت عناصر آرسنیک، آهن، روی، سرب، کادمیم، کروم، مس، منگنز و نیکل (میکروگرم در لیتر) در نمونه های فصل بهار به ترتیب برابر با 10/5، 61/1، 970/0، 82/7، 230/0، 25/1، 58/3، 360/0 و 30/1 و در فصل تابستان نیز به ترتیب برابر با 4/21، 62/1، 24/1، 63/7، 200/0، 00/1، 73/6، 430/0 و 01/1 بوده است و به جز در مورد عنصر آرسنیک در نمونه های فصل تابستان، میانگین غلظت همه عناصر در نمونه های هر دو فصل کوچک تر از حداکثر غظت مجاز سازمان بهداشت جهانی برای شرب بود. علاوه بر آن، شاخص کیفیت آب (WQI)، شاخص آلودگی (Cd)، شاخص آلودگی فلزات سنگین (HPI)، شاخص ارزیابی فلزات سنگین (HEI)، شاخص کیفی (PoS) و  شاخص فلزات سنگین (MI) در فصل بهار با مقادیر 2/18، 53/7-، 86/9، 64/1، 298 و 64/1 به ترتیب بیان گر سطح کیفی "عالی و بسیار خوب"، "آلودگی کم"، "آلودگی اندک"، "آلودگی کم"، "آلودگی اندک" و "تحت تاثیر اندک" و در فصل تابستان نیز با مقادیر 9/17، 94/5-، 86/9، 05/3، 602، 05/3 به ترتیب بیان گر سطح کیفی "عالی و بسیار خوب"، "آلودگی کم"، "آلودگی اندک"، "آلودگی کم"، "آلودگی زیاد" و "تحت تاثیر متوسط" بود.

هرچند فقط میانگین مقادیر عنصر آرسنیک در نمونه های فصل تابستان بیش تر از حد مجاز بود، ولی مدیریت استفاده از نهاده های کشاورزی همچون انواع آفت کش ها، کودهای شیمیایی و آلی، فاضلاب شهری که با آلودگی خاک و منابع آب سطحی عامل تهدیدکننده کیفیت منابع آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه هستند، توصیه می شود.