واکاوی معیارهای شناخت احادیث جعلی از منظر علامه امینی در الغدیر

روایات معصومان(ع) از منابع مهم فهم دین است که متاسفانه برخی از آنها در طول تاریخ از سوی دشمنان و نیز دوستان ناآگاه مورد تحریف قرار گرفته و دانشمندان و حدیث پژوهان شیعه و سنی، به منظور جلوگیری از اشاعه دروغ و خرافه در مجموعه های حدیثی به بررسی و شناسایی احادیث موضوع پرداخته و راه های شناخت و مصادیق آن را بیان کرده اند. از جمله دانشمندانی که در این عرصه تلاش نموده، علامه امینی است که حدود 200 صفحه از جلد پنجم کتاب گرانسنگ الغدیر را به این موضوع اختصاص داده است. این نوشتار به روش تحلیل محتوا و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به معیارهای وضع شناسی از نظرگاه علامه امینی در سه بخش معیارهای مصدری، سند و محتوایی می پردازد. براین اساس، از مهمترین معیارهای ساختگی بودن حدیث در حوزه مصدری، اخذ حدیث از آثار وضاعین، اخذ حدیث از قصاص و عدم نقل حدیث در کتب معتبر است و در حوزه سندی، جعلی بودن اصل سند، محرف و مصحف بودن راوی، شهرت داشتن راوی به فسق، وضع، جعل و کذب، نقل مناکیر و غرایب، مجهول بودن راوی از مهمترین معیارهای شناخت حدیث جعلی است و مخالفت محتوای حدیث با آیات قرآن، سنت، تاریخ قطعی، موازین عقل، واقعیات خارجی، نظر مشهور، مسلمات مذهب و تعارض محتوای حدیث با دیدگاه راوی، از مهمترین معیارهای محتوایی در شناخت احادیث ساختگی، به شمار می روند.