بررسی نگرش دارالاسلام به اصول حقوق شهروندی

جامعه اسلامی که درواقع همان کشور و یا سرزمین اسلامی است که اکثریت آن مسلمان هستند و یا احکام اسلامی در آن غلبه دارند، ارتباط زیادی با حقوق شهروندی دارد. به این دلیل که اعضای جامعه اسلامی را شهروندان (مسلمان و غیرمسلمان) تشکیل می‌دهند که دارای حقوق خاص خود هستند. پژوهش حاضر درصدد بررسی نگرش جامعه اسلامی به مقوله حقوق شهروندی است.

روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که با جمع‌آوری اطلاعات از کتب، مقالات، متون دینی و اسنادی نسبت به نگارش موضوع اقدام نموده است.

 جامعه اسلامی اغلب به معنای ترسیم مرزی عقیدتی و یا در صورت امکان، جغرافیایی میان دنیای اسلام و دنیای کفر است که البته بر پایه تعالیم رهایی‌بخش اسلام شکل می‌یابد و حقوق سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شهروندان اعم از مسلمانان و غیرمسلمانان نیز در آن رعایت می‌شود. بنابراین مطرح شدن جامعه اسلامی به دلیل پیاده کردن احکام اسلامی و همزیستی صلح‌آمیز بر پایه تعالیم الهی است و تنها به حقوق شهروندان در مرز جغرافیایی نمی‌پردازد.

جامعه اسلامی گستره نگرش و مرزهای اسلام را در برابر سایر مکاتب و ایدیولوژی‌ها مشخص می‌نماید که البته نگاه آن به حقوق شهروندی معاصر، نگاهی مثبت و پیشروانه است. نگاه آرمان‌خواهانه و فراسرزمینی جامعه اسلامی با رویکرد سلطه‌طلبی سازگار نیست، بلکه پیامی اخلاقی برای احقاق مظلومان و ستمدیدگان در سراسر جهان و زندگی توام با صلح و عدالت است که امروزه مبانی حقوق شهروندی را نیز تشکیل می‌دهند. فقهای اسلامی می‌بایست تلاش نمایند تا در پرتو تحولات معاصر و دوری جستن از اتهامات حقوق بشری در سطح جهان به تشریح احکام اسلامی درباره حقوق شهروندی بپردازند. این مساله باعث وحدت جهان اسلام اعم از شیعی و سنی می‌شود و رویکرد واحدی در قبال حقوق شهروندی عرفی ایجاد می‌نماید.