درآمدی بر ساختار و نظام مسائل فقه سیاسی

نظام مسایل یکی از مباحث جدید در شناخت دانش هاست که زوایای گوناگونی از مسایل طرح شده، طرح نشده و بایسته پژوهش را به روی پژوهشگران می گشاید و می تواند افق های جدیدی را پیش روی جستجوگران دانش ترسیم کند. ازآنجا که فقه سیاسی نرم افزار نظام سیاسی اسلام به شمار می آید، بایسته است به ابعاد گوناگون این گرایش ازجمله نظام مسایل و ساختار آن پرداخته شود که می تواند نقشی مهم در فهم منظومه فقه سیاسی و زمینه پژوهش های نوآمد و غیرتکراری در آن را فراهم کند. نوشته حاضر بر اساس روش توصیفی تحلیلی و استقرایی، به این پرسش اصلی می پردازد که ساختار و نظام مسایل فقه سیاسی چیست؟ و در فرضیه بر این امر تاکید می شود که ساختار و نظام مسایل فقه سیاسی را می توان در دو عرصه کلان ماهیت فقه سیاسی و مسایل آن بررسی کرد. در ماهیت، مباحث چندگانه ای که نگرش درجه دوم به فقه سیاسی دارند، مورد توجه قرار گرفته است؛ مانند هویت معرفتی، مبادی، مبانی، منابع، تاریخ، روش شناسی و مکاتب فقه سیاسی. در مسایل درجه یک فقه سیاسی، ابعاد چهارگانه حاکمیت، حکومت، شهروندان و مرز / سرزمین مورد توجه است که هرکدام به مباحثی مانند مفاهیم و کلیات، اصول و قواعد و مسایل آن حوزه می پردازد. این امر تاکنون کمتر مورد توجه پژوهشگران بوده که دلیل بر نوآوری آن است.