شناسایی ابعاد و مولفه های بالندگی پژوهشی به منظور طراحی مدل مفهومی (مورد مطالعه؛ اعضای هیات علمی دانشگاه ارومیه)

بالندگی پژوهشی اعضای هیات علمی به عنوان مکانیسم کیفیت بخشی به نیروی های مولد علم، عملکرد و اثربخشی دانشگاه را ارتقاء بخشیده و نقش آن را به مثابه مجموعه متولی جنبه های مختلف جوامع برجسته می سازد. بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد و مولفه های بالندگی پژوهشی به منظور طراحی مدل مفهومی در بین اعضای هیات علمی دانشگاه ارومیه بود.

این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی بود و براساس رویکرد پدیدارشناسی انجام یافته است. جامعه پژوهش شامل تمامی اعضای هیات علمی دانشگاه ارومیه که سابقه فعالیت در پست هایی چون ریاست دانشکده، ریاست دانشگاه، مدیریت پژوهش دانشگاه و دانشکده، سردبیری مجله ISI یا مجله علمی-پژوهشی فعالیت داشتند. 20 نفر از جامعه پژوهش به عنوان نمونه از طریق نمونه گیری هدفمند مبتنی بر گلوله برفی انتخاب شدند. این تعداد براساس اشباع نظری داده ها تعیین شدند. بدین معنی که نمونه گیری تا زمانی ادامه یافت که نظریه ها و دیدگاه های جدیدتری توسط گروه نمونه مطرح نشد. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه سازمان یافته بود که به صورت قیاسی پیاده شد. برای حصول اطمینان از روایی پژوهش، اقدامات زیر انجام شد: تحلیل و بازبینی مقوله های کیفی توسط صاحب نظران و اساتید حوزه علوم انسانی در دانشگاه ارومیه، و روش بازخورد مشارکت کننده که ارایه تفسیرها و تحلیل ها به مشارکت کنندگان برای اصلاح و ویرایش بود. شایان ذکر است که برای افزایش اعتبار یافته های پژوهش، برخی نقل قول های مستقیم از مشارکت کننده ها نیز در متن مقاله ارایه شده است.

 تحلیل داده ها همزمان با مصاحبه ها و استفاده از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی با استفاده از نرم افزار تحلیل داده های کیفی مکس کیودی ای (Maxqda) نسخه 12 صورت گرفت. برای کدگذاری مقوله ها، ابتدا کدگذاری باز (کدگذاری آغازین و بدون محدودیت داده ها) در دستور کار قرار گرفته است. برای انجام این کدگذاری، متون (مصاحبه های پیاده شده و یادداشت های میدانی) را خط به خط خوانده شده و پاره ای از آن ها را که بیانگر یک مقوله اند، در یک جای گرفته و مقوله ها نام گذاری شده اند. در مرحله بعد، کدها و مقوله های ساخته شده نزدیک به هم را با استفاده از روش کدگذاری محوری در هم ادغام شده و کدگذاری نهایی به شکل انتخابی و گزینشی استخراج شد. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که 72 کد باز شناسایی شده در این پژوهش در 13 دسته کد محوری قرار گرفت که عبارت اند از دانش روش شناسی، دانش تخصصی، دانش سازمانی. مهارت های حرفه ای پژوهش، مهارت های مدیریتی، مهارت های فناوری اطلاعاتی و ارتباطی. حقوق مشارکت کنندگان، حقوق مالکیت فکری، پرهیز از رابطه-گرایی، عدم دستکاری در تحقیق. روانشناختی و شناختی و نگرش. در نهایت مقوله های پژوهش حاضر بالندگی پژوهشی اعضای هیات علمی در چهار بعد دانش، مهارت، اخلاق در پژوهش، ویژگی های فردی تحلیل و مدل نهایی ارایه شد.