ارزیابی بهداشتی فلزات سنگین (سرب، روی، کادمیوم و مس) در عضله، کبد، گناد، روده و انگل های گوارشی اردک ماهی (Esox lucius) تالاب انزلی

تحقیق حاضر به منظور سنجش و ارزیابی بهداشتی فلزات سنگین (سرب، روی، کادمیوم و مس) در عضله، کبد، گناد، روده و انگل های گوارشی اردک ماهی(Esox lucius) درتالاب انزلی انجام شد. بدین منظور تعداد 90 قطعه اردک ماهی در طول سال 1399 و در فصل تولید مثل (زمستان) از تالاب انزلی نمونه برداری شدند. طی دوره آزمایش، طول کل، طول چنگالی، طول استاندارد و وزن کل اندازه گیری شدند. همچنین، سن و جنسیت ماهیان نیز تعیین شد. پس از تخلیه امعاء و احشا، بافت عضله، گنادها، روده، کبد و انگل ها جدا شدند. سپس، هضم شیمیایی و آنالیز فلزات انجام شد. نتایج نشان داد کبد (بویژه مس:mg/kg  270/22 و روی: mg/kg 201/99) و روده (بویژه مس:mg/kg  1/650 و روی: mg/kg 014/605) دارای بالاترین مقادیر فلزات سنگین در اردک ماهی بود (05/0P<). بررسی بین دو جنس نر و ماده اردک ماهی بیان کننده عدم وجود اختلاف معنی دار در بیشتر موارد بود (05/0P>). همچنین ماهیان با سن متوسط دارای مقادیر بالاتری از فلزات سنگین بودند (05/0P<). با این حال، این مسئله دقیق نبوده و در بسیاری از موارد هم سن تاثیر معنی داری نداشت (05/0P>). علاوه بر این، مقادیر بالای فلز سنگین در انگل های ماهیان مشاهده شد (05/0P<). به نظر می رسد که انگل ها به عنوان جذب کننده فلزات سنگین یا انتقال دهنده آن ها از محیط بیرون به بدن ماهی عمل می کنند. از نظر فلزات سنگین نیز میزان سرب (میانگین کل اندام ها:mg/kg  005/0) و کادمیوم (میانگین کل اندام ها:mg/kg  0105/0) نسبت به دو فلز سنگین دیگر کمتر بود. میزان حد مجاز مس، سرب و کادمیوم در بیشتر موارد پایین تر از حد استانداردهای مجاز سازمان بهداشت جهانی بود. از آن جایی که مقادیر فلزات سنگین در عضله و حتی گنادهای اردک ماهی (از نظر خوراکی) بسیار کمتر از حد مجاز تعیین شده می باشد می توان بیان کرد که از لحاظ مصرف انسانی مشکلی وجود ندارد و تا حدودی از وجود این عناصر در ماهیان چشم پوشی کرد. ولی مصرف خوراکی کبد و روده بالاترین خطر را در بین اندام ها داراست. ضمن اینکه مصرف خوراکی دو جنس مختلف اردک ماهی تفاوتی در میزان جذب فلزات سنگین و اثر آن در انسان ندارد.