بررسی ارزش شناسانه «کرامت» در عرفان و فرهنگ اسلامی

معرفتی یا اقناعی بودن کرامات اولیا، مسئله ای است که دانستنش بسیاری از مشکلات فراروی عرفان عملی را حل می کند. فروکاستن شناخت عارف به دارنده کرامات، به عرفان آسیب رسانده، و دامان معرفت را به نقل کرامات فروکاسته است. بررسی ارزش شناسانه کرامات در دوره های نخستین عرفان اسلامی، نبود تلازم میان معرفت الاهی و صدور کرامت، نبود جایگاهی در ساحت زیرین دین برای کرامات، نوع نگرش صوفیان نامدار به کرامات به عنوان حجاب راه، نگاه طنزآمیز آنها و مواجهه قرآن کریم و انبیا و امامان معصوم با این مقوله محورهای اساسی جستار پیش رو در ارزش سنجی کرامات است. این مقاله با بررسی توصیفی تحلیلی محورهای مذکور بر آن است که کرامات، ارزش معرفتی ندارند و رخ دادن امر خارق عادت به دست سالک یا عارف به روند سلوک و قربش به حق، سرعت نمی بخشد و رخ ندادنش نیز خللی وارد نمی کند. دست آخر، قرآن کریم گرچه از خرق عادت پیامبران برای اقناع منکران یا اطمینان برخی پیروان آگاهی داده است، اما همواره مردم را به عقلانیت فرا می خواند.