بررسی کتیبه های مذهبی به کاررفته در کاشی های زرین فام قرون 7-8 ه.ق. ایران

کاشی زرین فام یکی از زیباترین و در عین حال پرهزینه ترین کاشی تولیدی ایران در دوران اسلامی است. اوج این هنر کاشی کاری در ایران به قرون 7-8 ه.ق. و بازه زمانی ای حدودا 150 ساله برمی گردد. در این زمان بسیاری از بناهای تاریخی ایران، به ویژه بناهای آرامگاهی مرتبط با شیعیان همچون حرم امام رضا j، با این کاشی ها آراسته شد. متاسفانه با گذشت زمان و به ویژه یک سده اخیر، بسیاری از تزیینات کاشی کاری این ابنیه بنا به دلایل گوناگون همچون حفاظت یا حتی سودجویی، تخریب یا از بدنه جدا شده و مستقیم یا باواسطه وارد موزه های داخلی یا خارجی شد که این روند نیز همچنان ادامه دارد. بدین سبب مطالعه و شناخت بیشتر این کاشی ها از جنبه های مختلف اهمیت دارد. یکی از جنبه هایی که تاکنون کمتر درباره این کاشی ها بدان پرداخته شده، نوشته های مذهبی موجود در برخی از آنها است؛ نوشته هایی که حتی تا حدودی بازگوکننده بخشی از اعتقادات مذهبی مردمان آن روزگار است. از این رو هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه تحلیلی این کتیبه ها است. با توجه به این پژوهش مشخص شد که بیشتر کتیبه های مذهبی این کاشی را برخی از آیات قرآنی تشکیل می دهد که عمدتا درباره موضوعاتی مرتبط با ستایش و پرستش پروردگار یکتا، آفرینش و روز قیامت است.