تدوین مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس ابعاد شخصیت با میانجی گری هوش هیجانی و تبعیت از درمان بیماران دیابتی

دیابت یک بیماری مزمن است که تاثیر عمده ای بر زندگی و رفاه افراد، خانواده ها و جوامع در سراسر جهان دارد و یکی از 10 علت اصلی مرگ و میر در بزرگسالان است. هدف از انجام این مطالعه، تدوین مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس ابعاد شخصیت با میانجی گری هوش هیجانی و تبعیت از درمان در بیماران دیابتی است.

این پژوهش از نوع تحلیلی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران دیابتی 30 تا 60 ساله ی مراجعه کننده به کلینیک فوق تخصصی دیابت و بیماری های متابولیسم شماره یک و دو دانشگاه علوم پزشکی تهران در سه ماهه سوم سال 1398 به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 267 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه های بهزیستی روانشناختی Ryff، ابعاد شخصیت NEO، هوش هیجانی Schutte و تبعیت از درمان پاسخ دادند. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از روش تحلیل مسیر و نرم افزارهای  SPSS و AMOS انجام شد.

بر اساس یافته های پژوهش، مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس ابعاد شخصیت با میانجی گری هوش هیجانی و تبعیت از درمان بیماران دیابتی از برازش مطلوبی برخوردار بود. (056/0=RMSEA، 91/0=GFI، 93/0=IFI، 98/1=2χ و159/0 = P-value). نتایج نشان داد ضریب همبستگی بین تمامی ویژگی های شخصیت روان رنجور، برونگرا، گشودگی به تجربه، دلپذیری و وظیفه شناسی بر بهزیستی روانشناختی به ترتیب (72/0-، 42/0، 21/0، 30/0، 46/β=0) و همچنین بر هوش هیجانی به ترتیب (23/0-، 33/0، 28/0، 34/0، 72/β=0) است که نشان دهنده اثر مستقیم و معنی دار است؛ از بین ویژگی های شخصیتی تنها ضریب همبستگی وظیفه شناسی با تبعیت از درمان (43/0=β) اثر مستقیم و معنی داری داشتند. از سوی دیگر هم ضریب همبستگی هوش هیجانی (93/0= β) و هم تبعیت از درمان (12/0=β) با بهزیستی روانشناختی اثر مستقیم و معنی داری داشت؛ همچنین تمامی اثرات غیر مستقیم به دست آمده در مدل نهایی پژوهش معنی دار است.

  مدل پیشنهادی از برازندگی مطلوبی برخوردار است و گام مهمی در جهت شناخت عوامل موثر بر بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی می باشد. بنابراین می‏تواند به عنوان الگویی مناسب برای طراحی برنامه های پیشگیری از مشکلات بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی مورد استفاده قرار گیرد.