عزت مندی جامعه اسلامی بر اساس قاعده نفی سبیل از منظر فریقین

عزت مندی جامعه اسلامی یکی از شاخصه های جامعه اسلامی و گام دوم انقلاب است که این اصل بر اساس «قاعده نفی سبیل» که ازجمله قواعد فقه است و در روابط حقوقی مسلمانان با غیرمسلمانان نقش تعیین کننده ای دارد و به عنوان شاخصی مطمین برای تعدیل و تنظیم روابط یادشده به کار می رود. در جهان امروز کشورهای استعمارگر به دنبال نفوذ و سلطه هرچه بیشتر بر ممالک اسلامی هستند، قاعده نفی سبیل، سنگری مهم در برابر هجمه ها محسوب می شود؛ اما مهمترین ادله این قاعده مستندات قرآنی و روایی است و برای حجیت این قاعده به آیات متعددی از قرآن می توان استناد کرد؛ اما مهمترین آن ها آیه 141 سوره نساء است که در ادبیات فقه، به «قاعده نفی سبیل» مشهور است با دقت در نظرات مفسرین شاهد اختلافات زیادی هستیم برخی گفتند مراد آیه شریفه، نفی سبیل و سلطه کافران است بر مومنان در آخرت نه در دنیا؛ برخی دیگر «سبیل» را در آیه شریفه به معنای حجت دانسته اند؛ برخی دیگر گفته اند کفار ازاین جهت که کافر هستند سلطه ای بر مومنان ازاین جهت که مومن هستند نداند؛ برخی هم مانند علامه طباطبایی سبیل را اعم از دنیا و آخرت گرفته است و آورده است، مومنان مادامی که ملتزم به ایمان باشند، بر کافران در دنیا غالب هستند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و انتقادی به اهم مباحث اختلافی بین آن ها پرداخته است. حاصل پژوهش نشان می دهد این قاعده هم آخرت وهم دنیا را شامل می شود و منظور از جعل برای دنیا جعل تشریعی بر ای آخرت اراده تکوینی است؛ چراکه در آخرت جعل حکم معنا ندارد و برای دنیا تا زمان مسبوق به شرایط توحید مداری و وحدت مداری.