مروری بر قوانین، سیاست ها و اصلاحات نظام سلامت ایران طی چهار دهه اخیر: رویکردی گذشته نگر

سلامت یکی از اصلی ترین ابعاد سیاست های اجتماعی است که دولت ها با هدف کاهش نابرابری های اجتماعی اتخاذ می کنند. ساختار اقتصادی سیاسی در ایران سبب شده تا رویکرد دولت نقش مهم تری در تعیین سیاست های سلامت ایفا نماید. پژوهش حاضر با هدف شناسایی اصلاحات، قوانین و سیاست های اخذ شده نظام سلامت ایران بعد از انقلاب اسلامی و تاثیر هرکدام بر کارکرد های نظام سلامت انجام شده است.

پژوهش حاضر یک مطالعه مروری است که به شناسایی سیاست های نظام سلامت ایران بین سال های 1357 تا 1399 می پردازد. گردآوری داده ها به صورت جستجوی دستی در سایت سازمان های مربوطه انجام گرفت. مستندات بر اساس ملاحظات چهارگانه Jupp انتخاب شدند و در نهایت 101 سند به پژوهش وارد شد. به منظور دسته بندی اسناد نیز از چارچوب کارکردها و زیر ساخت های سازمان جهانی سلامت استفاده شد.

تقسیم بندی یافته های این پژوهش بر اساس سیاست های تصویب شده در حوزه سلامت در دولت های سوم تا دوازدهم بعد از انقلاب اسلامی انجام گرفته است. از 26 سیاست تصویب شده طی سال های 1360 تا 1368 و 31 سیاست تصویب شده در سال های 1376-1369، بیشترین موارد مربوط به بعد ارایه خدمت بود. اما سیاست های مربوط به حاکمیت و رهبری بیشترین تعداد را در بین 29 سیاست تصویب شده در سال های 1384-1377 و 11 سیاست تصویب شده در سال های 1392-1385 داشتند.

نگاه کلی به پنج دوره برنامه توسعه گذشته نشان می دهد، توجه سیاست گذاران عرصه سلامت از بعد ارایه خدمت به سمت بعد حاکمیت و رهبری منعطف شده است و سایر کارکردها به ویژه نظام اطلاعات سلامت طی سال های 1358 تا 1395 مغفول مانده است