رابطه دین و حکومت در قرآن کریم از منظر آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی

نگرش حداقلی و حداکثری به دین، پدیده‌ای جدید نیست. اگرچه سابقه نگرش حداقلی به بعد از ارتحال نبی مکرم اسلام باز می‌گردد، لکن در سده‌های اخیر هواداران نگرش حداقلی به دین، آن را محدودتر از سابق می‌انگارند. این عده متاثر از اندیشه سکولاریستی غرب، نه‌تنها در حوزه تعیین حاکم برای جامعه اسلامی، به مردمی‌بودن حکومت قایل‌اند، بلکه در حوزه اداره جامعه نیز نقش دین را انکار نموده و معتقدند گستره دین به امور فردی خلاصه شده و کاری با حوزه روابط اجتماعی و اداره اجتماع ندارد. بررسی ارزیابی آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی از این ادعا و مستندات آن‌، مسئله پژوهش پیش‌رو است. بر این اساس با رویکرد تفسیری اجتهادی، از یک‌سو سستی استدلال‌های قرآنی طرفداران دین حداقلی تبیین می‌شود و از سوی دیگر نشان داده می‌شود که خطاب‌های قرآن کریم به رابطه فرد و پروردگار خلاصه نمی‌شود. خطاب‌های اجتماعی قرآن کریم حاکی از این است که فرد در جامعه رها و بدون تکلیف نیست؛ بنابراین، تصور اینکه او در اجتماع فارغ از تکالیف اجتماعی الهی، خود می‌تواند مستقلا باید و نبایدهای اجتماعی را وضع کند و نظام جامعه را با این نگاه استقلالی تنظیم نماید، تصوری ناصواب و نادرست است.