تحریک تولید ترکیبات فنولی در کشت سلولی آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.) تحت تیمار سالیسیلیک اسید

آویشن شیرازی Boiss.) Zataria multiflora) با داشتن ترکیبات فنولی و ترپنوییدی، دارای طیف وسیعی از ویژگی های بیولوژیکی است. القای متابولیت های ثانویه در سیستم های کشت سلولی توسط محرک ها یکی از مهم ترین استراتژی ها برای بهبود تولید ترکیبات ارزشمند دارویی است. در مطالعه حاضر رده سلولی آویشن شیرازی در محیط کشت B5بنیان گذاری و سلول ها در مرحله رشد لگاریتمی به مدت سه روز تحت تیمار سالیسیلیک اسید در غلظت های 0، 90، 180 و 360 میکرو مولار قرار گرفتند و فعالیت آنزیم های مسیر فنیل پروپانوییدی و آنتی اکسیدان، محتوای پراکسید هیدروژن (H2O2) و نیتریک اکسید (NO) و همچنین میزان ترکیبات فنولی توسط اسپکتروفتومتر و HPLC تعیین شد. سالیسیلیک اسید، منجر به افزایش فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX)، همچنین محتوای NO و H2O2 گردید. در غلظت های 90 و 180 میکرو مولار، فعالیت آنزیم های فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) در حدود 2/1 برابر، تیروزین آمونیالیاز (TAL) در حدود 4/1-3/1 برابر، پلی فنل اکسیداز (PPO) در حدود 7/1-5/1برابر افزایش یافت. همچنین محتوای فنول کل در این غلظت ها به ترتیب 79/5 و 38/4 میلی گرم بر گرم وزن تر در مقایسه با گروه شاهد افزایش نشان داد. در کشت های سلولی آویشن شیرازی، در غلظت های مختلف بکار رفته، محتوای 4- هیدروکسی بنزوییک اسید، بنزوییک اسید، اپی کاتکین و سیرینجیک اسید افزایش یافت. به نظر می رسد که کشت سلولی آویشن شیرازی و استفاده از محرک غیر زیستی سالیسیلیک اسید در غلظت های مناسب می تواند به عنوان یک سیستم کارآمد برای تولید متابولیت های ثانویه استفاده گردد.