شناسایی منبع و ارزیابی خطر سلامت ترکیبات پلی کلره بی فنیل (PCBs) در خاک سطحی اطراف مجتمع دفع و پردازش پسماند جامد شهری آرادکوه تهران

با توجه به نیم عمر و پایداری نسبتا طولانی مدت آلاینده های آلی دیرپا در محیط و آثار نامطلوب این ترکیبات بر سلامت انسان و محیط، این مطالعه با هدف شناسایی، تعیین مقادیر، منشا یابی و ارزیابی خطر سلامت ترکیبات پلی کلره بی فنیل (PCBs) در نمونه های خاک سطحی مجاورت مجتمع پردازش و بازیافت آرادکوه تهران در سال 1399 انجام شد. بدین منظور، در مجموع 30 نمونه خاک سطحی از 10 ایستگاه نمونه برداری واقع در مجاور مجتمع آرادکوه جمع آوری شد. پس از استخراج آنالیت ها، از روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC-MS) برای شناسایی و تعیین محتوی PCBها استفاده شد. نتایج بیانگر شناسایی 15 ترکیب PCB در نمونه ها بود. همچنین، کمینه، بیشینه و میانگین غلظت مجموع PCBها به ترتیب برابر با 269، 434 و 359 میکروگرم در کیلوگرم بود. از طرفی، با توجه به نتایج آزمون تجزیه مولفه های اصلی (PCA) و همچنین سهم زیاد غلظت همولوگ های سبک از کل غلظت ترکیبات PCB شناسایی شده در نمونه ها، می توان وجود ترکیبات PCB در نمونه ها را احتمالا با فرایند احتراق ترکیبات حاوی اتم کلر مرتبط دانست. مقادیر فاکتور سرطان زایی ناشی از قرارگرفتن در معرض 105PCB به عنوان تنها ترکیب PCB شناسایی شده در نمونه های خاک واجد عامل هم ارزی سمیت (TEF) نشان داد که مواجهه با خاک آلوده، منجر به سرطان زایی متوسط ناشی از ترکیب 105PCB خواهد شد. با توجه به مخاطرات ناشی از ترکیبات PCB، شناسایی، تعیین محتوا، منشا یابی و نظارت منظم و دوره ای این ترکیبات در محیط های مختلف و تلاش برای کنترل و کاهش آلودگی آنها به منظور حفظ سلامت محیط و شهروندان توصیه می شود.