بررسی تاثیر سیاست مالیات بر ارزش افزوده بر فرایند گذار از دولت رانتییر در ایران با استفاده از آمارهای رسمی حوزه ی مالیاتی

در حال حاضر نفت، مهمترین و در عین حال سیاسی ترین کالای اقتصادی جهان امروز است. در ایران نیز این کالا به عنوان مهمترین منبع قدرت سیاسی و اقتصادی محسوب می شود. همچنین باید توجه داشت که دارا بودن سرمایه های تجدیدناپذیر همچون نفت الزاما به معنای امکانات رفاهی یک کشور نیست. وابستگی ملی کشورهای نفت خیز به نفت تبعات متنوعی از جمله رانتی شدن فعالیت ها برای این کشورها دربرداشته است. تکیه دولت های رانتییر بر درآمدهای سرشار نفتی؛ سبب نادیده گرفتن طبقات مختلف مردم و در نتیجه پیامدهای منفی برای اقتصاد این کشورها خواهد بود. از طرف دیگر، بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که اصلاح نظام مالیاتی می تواند نقش قابل توجهی در بهبود این وضعیت و گذار از دولت رانتییر داشته باشد. یکی از شاخص های مهم و مدرن برای اصلاح نظام مالیاتی، سیاست مالیات بر ارزش افزوده است. از این رو، هدف این تحقیق آن است که با استفاده از ظرفیت نظام آمارهای رسمی کشور، ابتدا به بررسی و ارزیابی نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت های موجود در تاثیر سیاست گذاری مالیاتی در ایران در فرایند گذار از دولت رانتییر با تاکید بر سیاست مالیات بر ارزش افزوده پرداخته و سپس استراتژی مناسب را انتخاب کنیم. در این راستا از روش ها و تجزیه و تحلیل های آماری مانند آنالیز رتبه ای فریدمن و آنالیز SWOT1 استفاده شد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری شامل100 نفر از کارشناس خبره در زمینه مالیات بر ارزش افزوده و مباحث دولت رانتییر است. همچنین، روش نمونه برداری به صورت تمام شمارشی است. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل ها نشان می دهند که در بین راهبردهای تحلیل محیطی، استراتژی مناسب جهت گذار از دولت رانتییر؛ راهبرد محافظه کارانه (ثبات سیاست های مالیات بر ارزش افزوده) می باشد. بنابراین، این راهبرد متضمن استفاده از نقاط فرصت ها در جهت کاهش تاثیر نقاط ضعف مانند: ایجاد وحدت رویه و شفاف سازی و رفع ابهام در اجرای سیاست های مالیات بر ارزش افزوده، افزایش اعتبارات اداره مالیات متناسب با اهداف و استراتژی های ارایه شده و ایجاد هماهنگی بین اداره مالیات و شرکت های نفتی می باشد.