مقایسه تسلی بخشی های ابن سینا و کانت در مواجهه با فقر مالی

فقر مالی از دیرباز، مادر بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی جوامع انسانی شمرده شده است و متفکران بزرگی این معضل را در آثار خویش مورد بحث قرار داده اند. در آثار فیلسوفانی همچون ابن سینا و کانت، که به حکمت عملی توجه خاصی داشتند، درباره «فقر مالی» مطالبی مطرح است. پژوهش پیش رو به روش توصیفی تحلیلی، در تبیین و مقایسه نظرات و توصیه های این دو فیلسوف در مواجهه با این معضل می کوشد. «تسلی» در عرف، به معنای آرام کردن شخص اندوهگین یا مصیبت زده است اما معنای اصطلاحی تسلی در فلسفه و علوم اجتماعی، قدری موسع از معنای عرفی آن است و عبارت از آرامش بخشیدن به شخص از طریق نوع نگاه او به مشکلات و ارایه راهکار برای رفع معضلات است. ابن سینا برای تسلی بخشی به فقیران، آثار سوء فقر مالی را واکاوی می کند. به باور شیخ، «محرومیت از لذت های حسی» لازمه مهم فقر مالی است. او راه کنار آمدن با فقر را در گرو عبور از امور حسی و شناخت لذت های فراحسی می داند، زیرا نه تنها کسب آن لذت ها بدون تمکن مالی امکان پذیر است، بلکه قوت و دوام لذت های فراحسی بسی فراتر از لذت های حسی است. اما کانت ضمن اذعان به مشکلات عدیده فقر مالی، شرایط تحمل فقر را برای انسان ها نمی پذیرد و برای کنار آمدن با فقر مالی و تحمل آثار سوء آن، راهکار و درمانی، جز کسب ثروت نمی شناسد؛ از این رو فیلسوف آلمانی بر عنصر کار و تلاش برای کسب ثروت تاکید فراوانی دارد. به نظر کانت، انسان با تمکن مالی می تواند از هنر و تخصص دیگران بهره مند شود.