اعتبارسنجی سندی و محتوایی روایات منقول درباره همت زنان

در برخی منابع حدیثی و تفسیری روایاتی وجود دارد مبنی بر اینکه چون زن از مرد خلق شده است، همت زنان، معطوف به مردان و زینت و فساد در دنیاست. پژوهش حاضر با هدف اعتبارسنجی سندی و محتوایی این روایات به روش توصیفی- اسنادی و با بهره گیری از ابزار نقد سندی- متنی حدیث انجام شد. بدین منظور منابع اصلی مکتوب حدیثی و تاریخی در این موضوع بررسی شد و روایات مربوطه مورد کنکاش قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشتر روایات مطروحه در این موضوع از نظر سندی، به دلیل رفع سند و یا ضعف و مجهول بودن راویان جزو روایات ضعیف است. خلقت زن از مرد موضوعی است که با آیات قرآن و روایات، متناقض است و با آموزه ‏های اسراییلی مطابقت دارد. با بررسی منابع تاریخی این احتمال تقویت می شود روایتی که همت زنان را زینت طلبی و فساد معرفی کرده‏ است، به شخص خاصی اشاره داشته که موجب برپایی جنگ جمل شده ‏است. اگر این احتمال نادیده گرفته ‏شود، به دلیل مغایرت آن با آموزه‏ های قرآنی و روایی و مخالفت سیاق کلام با سخن معصوم (ع) به گونه ‏ای که ذکر همت زنان در کنار همت درندگان و حیوانات از طرفی، و جدا کردن مومنان از صنف زنان از طرفی دیگر از معصوم (ع) استبعاد دارد، نمی ‏توان آن را به ایشان منتسب کرد.